Tag Archief: vrijheid van meningsuiting

Een cursus vrijheid van meningsuiting

22 dinsdag nov 2016

Posted by in leven

≈ Een reactie plaatsen

Tags

, ,

Er is een aantal dingen dat ik wil zeggen over vrijheid van meningsuiting.

Allereerst dat die vrijheid per definitie absoluut is. Dat wil zeggen dat iedereen altijd alles moet kunnen zeggen en schrijven en uiten op welke manier ook. Hoe leuk of hoe abject ook naar de mening van anderen, alles moet kunnen. Zo snel je hier mitsen en maren aan gaat koppelen heb je het over voorwaardelijke vrijheid. Dan verdwijnt de vrijheid.

Verder dat er maar één grens is aan die vrijheid en dat is het geldende recht, vastgelegd in wetten en in jurisprudentie. Dat betekent dat als er iets wordt gezegd waar een ander enorme aanstoot aan neemt, die persoon naar de rechter moet om zijn gelijk te halen. Die rechter zal dan objectief toetsend aan de wet laten weten of je over de juridische schreef bent gegaan of niet.

Dit wil niet zeggen dat alles even verstandig is om te roepen. In een volle bioscoop ‘brand, brand’ roepen is niet verstandig, tenzij er brand is. Het is echter altijd moeilijk om voorbeelden te geven van wat wel en wat niet verstandig is. Dat is contextgebonden. En het is vaak heel subjectief.

Je kunt de vraag stellen of het uiten van woorden gelijk staat aan het uiten van een mening. Is het dus nodig en noodzakelijk voor een beroep op die vrijheid dat je een mening hebt en niet zomaar het gevoel van de dag? Dat klinkt plausibel en heel redelijk, maar wie gaat dat bepalen?

Waak voor diegenen die zich beroepen op gezond verstand, fatsoen, de samenleving et cetera om de vrijheid in te perken. Ik vind ook niet alles even fatsoenlijk, maar dat is geen enkele reden om die vrijheid te beperken. Fundamenteel wordt dan namelijk de vraag ‘fatsoenlijk volgens wie?’. Met andere woorden, volgens wiens of wier standaarden moeten we dan een mening afkeuren of beperken?

Dus: vrijheid van meningsuiting is absoluut, welke mening ook wordt geventileerd. Maakt niet uit, in onze samenleving moet iedereen kunnen zeggen wat hij of zij wil. Dat is mijn overtuiging en die overtuiging is sterker naarmate ik het minder eens ben met iemand. Juist dan, bijvoorbeeld bij het roepen van “minder? Dan gaan we dat regelen!”, ben ik voor die vrijheid. Wat een prachtig land leven we dat dat soort uitspraken kunnen. En dan graag ook het harde debat daarover.

Brengt mij tot mijn laatste punt: mij valt op dat velen die zich beroepen op die vrijheid van meningsuiting, die vooral voor zichzelf gereserveerd zien. Hoe vaak de PVV al niet heeft gepleit voor een beroepsverbod voor mensen met een andere mening dan zijzelf heeft, valt niet meer te tellen. Hoe agressief men reageert op anti-Pieten protestanten en vice versa, en hoe men heden ten dage mensen bedreigt voor een mening: dit zijn voorbeelden van vrijheid voor zichzelf  en niet voor anderen. De gang naar de rechter in het geval Wilders vind ik een voorbeeld van hoe het hoort. Als je tegen zijn uitspraken bent moet je niet bedreigen maar de rechtsgang vinden om dat aan te vechten. Het is een grote schande dat hij al zolang moet worden beschermd vanwege zijn opvattingen. Beschermd tegen hen die niets moeten hebben van onze vrijheden. En als Wilders serieus zou menen dat vrijheid van meningsuiting absoluut was, ook voor anderen, dan zou hij in deemoed het hoofd buigen voor het recht en de uitspraak afwachten. Zo zijn de regels in dit land. Het voorbeeld geven.

Vrijheid van meningsuiting is een voorrecht dat moeite en energie kost. Het komt niet gratis en het is niet vrijblijvend. Wie denkt dat je het voor jezelf mag opeisen en anderen mag ontzeggen heeft het niet begrepen. Het heeft niets met particuliere opvattingen en normen en waarden te maken. Het is. En het is in ons land. Dát is waarschijnlijk het belangrijkste dat ons onderscheid van minder ontwikkelde landen. Van de barbaren waar je op je tenen moet lopen of zelfs moet vrezen voor je leven.

Vrijheid van meningsuiting is topsport.

Weg met 4 Mei

03 dinsdag mei 2016

Posted by in mensbeeld

≈ Een reactie plaatsen

Tags

, , , , , ,

Net uit bed zag ik een tweet van iemand die tegen dodenherdenking op 4 Mei is omdat het hier pure hypocrisie betreft. Ik stopte met lezen, haalde diep adem en retweette met mijn tekst: “Leve de totale leeghoofdigheid. Fijn om dom te zijn.”

Daarop kreeg ik van iemand een antwoord dat het hier maar een mening betreft. ‘Maar een mening’ bestaat niet volgens mij. Iedereen die een mening uit, tracht daarmee de wereld te veranderen, te beïnvloeden. Als dat niet het doel is kun je net zo goed je mond houden.

De initiatiefneemster wil dus iets veranderen in de wereld. Niet alleen moeten we onze doden herdenken zoals we dat al decennia doen, maar eigenlijk alle doden. Het moet ook allemaal minder Eurocentrisch, want Europa is maar een deel van de wereld. En er vallen bommen wat heel erg is. En er lopen nazi’s door onze straten. Zij wil ook haar voorouders herdenken.

Het is waar. Er vallen veel te veel doden in deze wereld vanwege allerlei verkeerde redenen. Er is overal geweld tegen onschuldige mensen, ook dat is waar. Het zijn niet alleen witte mensen die zijn omgekomen (zeker ook niet in WOII), ook dat is zo. En Europa is maar een deel van de wereld, niet de gehele wereld.

Het is toevallig, en het was toeval, wel het deel van de wereld waar ik geboren ben. Net zoals ik toevallig in Nederland geboren ben. En wat ben ik daar blij mee. Ik woon in een land waar ik me vrij voel, waar ik kan zeggen wat ik wil, waar ik me ongegeneerd kan uiten. Een land met een democratisch systeem waarvan Churchill ooit terecht zei dat het het minst slechte systeem denkbaar is. Een land ook waar je zomaar tegen herdenken op de 4de Mei kunt zijn.

Maar ik niet.

Los van het feit dat de initiatiefneemster allerlei zaken door elkaar haalt en vervolgens op een hoop veegt, wat mag, maar niet getuigt van goed doordenken van je standpunt. Los daarvan is het goed om te blijven herdenken wat we doen. Waarom?

Omdat men vergeten schijnt te zijn dat die gemakkelijke luxe die we hier ervaren ook dankzij die gevallenen tot stand is gekomen. We kunnen zeggen wat we willen omdat er mensen voor zijn gestorven in een oorlog die anders had kunnen aflopen.

Het is als met inenten tegen polio. Daarvan vergeet ook iedereen dat het ooit een grote ziekte was en dat die weg is dankzij inenten. Dan kan zomaar de mening ontstaan dat je niet meer hoeft in te enten omdat die ziekte weg is. Omdraaien van oorzakelijkheid.

Nu zeggen dat je tegen 4 Mei bent omdat je ook nog wat, ook relevante, issues te bespreken hebt getuigt van slechte smaak. Je keert je dan af van de reden van het herdenken. We herdenken juist zodat rechts kan demonstreren in onze straten, en links, en iedereen. En als je issues te bespreken hebt doe dat, ook al valt de hele wereld over je heen. In die zin reageerde ook ik verkeerd op twitter. Ik had moeten zeggen:

‘Wat een onzin, maar ik zal je verdedigen zodat je iedere onzin kunt uiten.’

En daarna gaan we praten. Over geschiedenis, kennis van zaken, hoofd- en bijzaken, emoties en rede. En verder zal ik weer met een brok in mijn keel op 4 Mei twee minuten stil zijn. Zoals ik dat altijd doe. En zal blijven doen.

Dus zomaar een mening bestaat niet.

 

Lekker beledigen

19 donderdag mrt 2015

Posted by in Communicatie

≈ Een reactie plaatsen

Tags

, , ,

Kun je iemand beledigen? Dat vroeg ik me laatst af.

De aanleiding was natuurlijk de enorme hoeveelheid mensen die zich beledigd voelen. De ene keer door opmerkingen, de volgende keer door te weinig aandacht voor het verleden, een andere keer door het gebruik van een cartoon. De wereld zit vol met beledigde mensen. Als je niet beledigd bent hoor je er gewoon niet bij zo lijkt het.

Dus: kun je iemand beledigen?

Stel je voor. Je bent erg trots op je nieuwe auto. Die is heel mooi en heel duur. Je hebt er moeite voor gedaan. Gespaard, hard gewerkt. Noem maar wat. De buurman komt op zaterdag een kijkje nemen en vindt die auto helemaal niks. “Dat je die hebt gekocht!” Ben je dan beledigd?

Je gaat naar een feestje met een cadeau. Een boek zou dat in mijn geval zijn. Je geeft het aan de jarige en die blijkt het al te hebben. Beledigd? Of: de jarige bekijkt het en vindt het helemaal niks en zegt dat ook. Beledigd? Of nog erger: de jarige pakt het niet uit en gooit het op een stapel oude kranten in een krantenbak. Dit komt al wat meer in de buurt van een beledigende handeling.

Stel je voor dat je altijd vrijwilligerswerk doet maar een beetje onder het maaiveld. Mensen weten dat niet echt van je. Nu zegt iemand dat het tijd wordt dat je eens iets voor je medemens gaat doen, omdat je altijd alleen maar aan jezelf denkt. Beledigd?

In de straat wordt Sinterklaas gevierd. Je kind wil bij Sint op schoot klimmen. Sint, in wie jij je buurman herkent, zegt dat hij dat niet wil omdat je kind een ettertje is.

Hmmm. Dit zijn nog maar futiele voorbeelden. Ik heb het niet eens over Zwarte Piet of over Charlie Hebdo. Eigenlijk gaat het nergens over maar we herkennen het wel als situaties waarin men zich beledigd kan voelen.

Er zijn bij opmerkingen, handelingen grosso modo twee mogelijkheden: ze zijn waar of ze zijn niet waar.

Stel je kind ís ook een ettertje, waarom voel je je dan beledigd als iemand dat zegt? Het is immers waar. Of iemand zegt het terwijl het niet waar is. Waarom zou je dan beledigd voelen. De ander kletst immers uit de nek.

Je kunt inhoudelijk een discussie hebben over het waarheidsgehalte maar dan houdt het ook op. Je kunt ook zeggen dat je het niet leuk vindt.

Iemand die zich beledigd voelt weigert dat gesprek en kiest voor de makkelijke gemakzuchtige weg, die van emotionele beïnvloeding. Beledigd voelen is geen reactie op iets dat gebeurt, maar een actie om dat gebeurde naar je hand te zetten. De beledigde wil de situatie zo manipuleren dat de ander in het diskrediet komt en hij als overwinnaar uit de bus komt. En hij doet dat vanuit een ethisch standpunt: het is slecht mij te beledigen. Beledigen is sowieso slecht, daar is iedereen het mee eens.

Tot je het omdraait. Het is onmogelijk iemand te beledigen die niet beledigd kan worden. Die er voor kiest zich niet te laten beledigen. Daarmee blijkt het absoluut mogelijk je beledigd te voelen door wat dan ook. Maakt niet uit wat er gebeurt, mensen voelen zich beledigd.

Lekker beledigen bestaat niet eens. Het recht op beledigen is een leeg recht. Wel bestaat het recht op alles zeggen wat je wilt, vrijheid van meningsuiting. En dat recht is absoluut en altijd. Daarnaast bestaat het recht van iedereen om zich beledigd te voelen. Dat ook is absoluut. Doe alleen niet alsof het de schuld van de ander is.

Beledigen doe jezelf.