• Over

Dick Koopman

~ Durf te denken

Dick Koopman

Categorie Archief: Literatuur

Mulisch

02 maandag nov 2015

Posted by Dick Koopman in Literatuur

≈ Een reactie plaatsen

Tags

Arjen Peters, De ontdekking van Moskou, lezen, Mulisch, recensenten

Na vele vele jaren is ‘De ontdekking van Moskou’ van Harry Mulisch uitgegeven. Sinds mijn zeventiende lees en volg ik Mulisch op de voet. Zelfs nu, vijf jaar na zijn dood, volg ik alles. Ik kan niet anders. Mulisch blijft de grote één.

Ik weet nog hoe ik als zeventienjarige ‘Voer voor Psychologen‘ las en verloren was. Dit was een schrijver die ik al mijn hele leven zocht. En ik was 17, dus dat was al een heel leven. Ik ben alles van en over Mulisch gaan verzamelen. Eerste drukken, gesigneerde exemplaren et cetera.

Een hoogtepunt was voor mij ‘De compositie van de wereld’. Een heel dik filosofisch werk waar ofwel de krankzinnigheid ofwel de genialiteit van afspatte. Een boek in ieder geval dat geheel tegendraads was en claimde een alomvattende filosofie van de wereld en omstreken te bevatten. Prachtig. En op sommige punten visionair. Een boek zoals er niet een ander was in Nederland.

Twee voorbeelden van een enorme productie aan romans, dichtbundels, essays en toneelstukken.

En daar tussendoor meanderde altijd ‘De ontdekking van Moskou’. Een soort oerboek van waaruit allerlei andere boeken zijn ontstaan. ‘De Aanslag’ is er bijvoorbeeld uit voortgekomen. Er was zelfs een dummy van gemaakt zodat het leek alsof het bestond. Het was er niet en toch weer wel. Als manuscript in een kast bij Mulisch. Onafgemaakte bron voor veel andere mooie dingen. Ik was er altijd benieuwd naar.

Dat boek is nu uitgegeven.

Over recensenten heeft Mulisch altijd beweerd dat die zelf niet kunnen schrijven en dus maar recensent zijn geworden. En nu is er een recensie verschenen in De Volkskrant waarin Arjen Peters het boek één ster geeft en de vloer aanveegt met diegenen die het hebben uitgegeven. Ik lees in die recensie vooral weerzin tegenover die uitgevers en verder niet zoveel. Hij vraagt zich af waarom zijn bewonderaars hem tot stumper willen maken. Een stumper die een boek niet afkreeg. Allemaal de verkeerde vragen. Waarom zit Peters ernaast?

Als je, zoals ik, niet alleen in lezen bent geïnteresseerd, waardoor je leest, maar ook in het proces van schrijven dan is dit een interessant boek. Het beginnen met een lege witte pagina en daar het eerste woord opzetten. Zien waar je heen gaat, kijken wat er gebeurt. Schrappen. Aanvullen. Weggooien. Doorstrepen. Andere woorden vinden. Interpunctie wijzigen. Woordvolgorde. Het zijn alle daden die leiden tot een definitieve tekst. Maar juist dat proces is zo mooi om te zien, te kunnen volgen. Dat was ook de kern van de ‘Oer-Aanslag‘ en ‘Logboek’, met je neus er bovenop zitten.

Dat de bezorgers van ‘De ontdekking van Moskou’ mij een inkijkje geven in dit proces is prachtig. De moeite waard.

Arjen Peters, en waarschijnlijk anderen met hem, zijn geïnteresseerd in het eindresultaat. Het uitgegeven boek. Waarvan lijkt dat het zonder gestuntel tot stand is gekomen. Dat gestuntel leidt nu juist tot prachtige boeken. Zolang je maar de juiste kant uit stuntelt. En daar zit het verschil tussen schrijvers en recensenten. Een schrijver stuntelt met als resultaat een prachtig boek. Een recensent stuntelt met als resultaat een recensie die morgen weer is vergeten. Niet voor de eeuwigheid. En toch.

Er zingt kift in de woorden van Peters, het is niet anders.

En toch, zoals Mulisch ooit zei: woorden zijn daden.

Abonneren

  • Berichten (RSS)
  • Reacties (RSS)

Archief

  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • december 2020
  • november 2020
  • oktober 2020
  • september 2020
  • augustus 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • december 2019
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • februari 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juli 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • februari 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • april 2015
  • maart 2015
  • februari 2015
  • januari 2015
  • december 2014
  • november 2014

Categorieën

  • Autonomie
  • Brexit
  • Burger serieus nemem
  • Burger serieus nemen
  • Commissie Stiekem
  • Communicatie
  • crisis
  • culinair
  • de open samenleving
  • deeleconomie
  • Durf te denken
  • economie
  • Europa
  • Fatsoen
  • filosofie
  • Geen categorie
  • GeenPeil
  • Grexit
  • griekenland
  • Gutmensch
  • Klant centraal
  • leven
  • Lezen
  • Literatuur
  • Maatschappij
  • Management
  • Marketing
  • mensbeeld
  • nationalisme
  • New Business
  • Ondernemen
  • Onderwijs
  • organisaties
  • Parijs
  • PEGIDA
  • politiek
  • Politiek correct
  • Populisme en de Grondwet
  • referendum
  • religie
  • Retail
  • seculaire religie
  • terreur
  • Toeristen
  • Turkije
  • twitter
  • Verlichting
  • vluchtelingen
  • Zwarte Piet

Meta

  • Registreren
  • Inloggen

Blog op WordPress.com.

  • Volg Volgend
    • Dick Koopman
    • Doe mee met 44 andere volgers
    • Heb je al een WordPress.com-account? Nu inloggen.
    • Dick Koopman
    • Aanpassen
    • Volg Volgend
    • Aanmelden
    • Inloggen
    • Deze inhoud rapporteren
    • Site in de Reader weergeven
    • Beheer abonnementen
    • Deze balk inklappen