• Over

Dick Koopman

~ Durf te denken

Dick Koopman

Maandelijks Archief: februari 2015

Deeleconomie: frame of werkelijkheid?

27 vrijdag feb 2015

Posted by Dick Koopman in deeleconomie, economie

≈ 1 reactie

Tags

deeleconomie, frame, kapitalisme

Wij zijn zo blij met elkaar dat er iets is ontstaan dat deeleconomie heet. Een sympathieke naam voor een sympathiek verschijnsel. We gaan dingen delen zoals we eerder ervaringen met elkaar deelden. Dat is een stuk sympathieker dan al dat gedoe waar geld tegenover moet staan.

Intussen valt er veel onder de deeleconomie en noemen we nieuwe verschijnselen, meestal internet-based, deeleconomie. Maar het wringt wel bij mij. Want wat verstaan we er nou onder en wat niet.

De kern is dat ik iets deel met een ander en niet dat ik iets produceer om vervolgens te verkopen. Het gaat niet om een bedrijfje bijvoorbeeld dat fietsen maakt en die vervolgens verkoopt. Het gaat om mij die het een ander mogelijk maakt gebruik te maken van mijn fiets als ik die zelf niet nodig heb. Mijn fiets, mijn maaimachine, mijn hogedrukpan. Maar ook bijvoorbeeld het eten dat overblijft nadat ik met mijn gezin heb gegeten. Of mijn auto die meestijds ongebruikt voor de deur staat. Ik deel mijn eigendom met een ander. Er schuilt iets altruïstisch in.

Het is ook sympathiek en slim. Omdat wij allen in ons leven de overvloed delen hoeft er minder te worden geproduceerd. Die overvloed delen we met een ander. Als je dit structureel zou doen zou er, logischerwijs, minder gekocht worden en minder overproductie zijn.

Eigenlijk heel ouderwets. Van de tijd dat niet iedereen het breed had en je zorgde dat de buurvrouw ook te eten had. Of boeren die samen tijdens de hooibouw het hooi binnenhalen. Vandaag bij mij, morgen bij jou.

Niets mis mee.

Toch is dit romantische beeld niet kloppend met de werkelijkheid. Veel initiatieven die deeleconomie worden genoemd zijn in feite nieuwe verdienmodellen binnen onze economie. Stel je voor dat ik mijn auto uitleen aan mijn buurman die eens in de week zijn moeder bezoekt in het verpleeghuis: dat is deeleconomie. Stel je nu eens voor dat ik die verhuur van eigen auto’s inclusief chauffeur breed organiseer via een platform en een app. Dat ik daarmee volume bereik niet alleen bij mij in de straat maar over de hele wereld. Dat is gewoon een nieuw verdienmodel met eigen spelregels.

Spelregels die ouderwets simpel zijn. Wie niet werkt zal ook niet eten en je moet zelf regelen dat je niet in de problemen komt. Ouderwets omdat ons economisch systeem ooit zo is begonnen -individuele afspraken tussen mensen- en simpel omdat je weet waar je aan toe bent.

Zo zijn er volop initiatieven die deeleconomie worden genoemd die het niet zijn. Dat is niet erg maar het is wel goed om hier duidelijk over te zijn. Al was het alleen al omdat de echte deeleconomische initiatieven daarmee recht wordt gedaan.

Er zijn dus drie soorten economische interactie tussen mensen.

De eerste is die wij het best kennen omdat die al heel oud is: bedrijven produceren goederen, diensten, ervaringen die wij tegen betaling afnemen. We verdienen geld, spenderen dat en consumptie en productie zijn gescheiden.

De tweede is het echte delen. Ik produceer niets, ik hou iets over. En dat wat ik overhou schenk ik aan een ander. Variërend van tijd (ik zorg voor een ander) tot spullen (ik leen mijn hark uit) tot expertise (ik doe de belasting voor een ander). Er ontstaat een soort wederkerigheid om niet. Er ontbreekt een financiële relatie. Op een ander moment kan ik wellicht wat lenen van de ander.

De derde noemen we deeleconomie maar is een nieuw soort peer-to-peer kapitalisme. Mogelijk gemaakt door een derde partij, dus niet zuiver peer-to-peer, die daar geld aan verdient. We delen niets maar verkopen datgene we over houden. Als ik op vakantie ben hou ik voor drie weken mijn huis over. Dat kan ik verhuren via een derde partij. Ik hou mijn auto over en verkoop die voor een bepaalde periode. De ruil is er een tussen mijn teveel en het geld van een ander. Waar de echte deeleconomie een morele dimensie heeft ontbreekt die hier volkomen. Ik betaal en daarmee uit.

Dit derde soort is momenteel wel interessant omdat het bestaande regels overhoop gooit. Niet alleen is er geen scheiding meer tussen consument en producent maar het onttrekt zich ook aan allerlei regelgeving, zekerheden en gebaande paden. Dit nieuwe laagdrempelige, nauwelijks gereguleerde kapitalisme is een uiting van een gedemocratiseerd kapitalisme.

Ik volg het dan ook nauwlettend omdat het schuurt met de status quo. Disruptiveness wordt dit ook wel genoemd. Maar wat het eigenlijk is is het ontstaan van een nieuwe economische wereld met nieuwe regels en met nieuwe problemen. Het feit dat iedereen de kans heeft producent te zijn schept mogelijkheden. Internet maakt deze nieuwe economische orde snel en eenvoudig toegankelijk voor iedereen. De oude wereld voelt het wringen. Toetreden tot een branche of sector blijkt opeens veel eenvoudiger dan de bestaande partijen dachten en er ontstaat onzekerheid. Het blijkt dat je opeens via internet een nieuwe krachtige speler in bijvoorbeeld de reisbranche kunt worden.

Mijn verwachting is dat een fusie zal ontstaan in de komende jaren tussen oud en nieuw. Snelheid en durf uit de nieuwe economie gecombineerd met zorgvuldigheid en doordachtheid van de oude.

Deeleconomie is dus veelal een frame dat afleidt van waar het werkelijk om gaat: een revitalisering van het kapitalisme. Deeleconomie is werkelijkheid waar het gaat om mensen die elkaar willen helpen en ten dienste willen zijn. Nauwelijks opgemerkt omdat er geen geld mee wordt verdiend.

Brecht dichtte al:

Denn die einen sind im Dunkeln
Und die andern sind im Licht.
Und man siehet die im Lichte
Die im Dunkeln sieht man nicht.

V&D als voltooid verleden tijd

09 maandag feb 2015

Posted by Dick Koopman in Retail

≈ 4 reacties

Tags

internet, retail, toekomst, V&D, vroeger

Als klein kind kwam ik bij V&D in Utrecht, in de Lange Viestraat. Mijn moeder werkte er op de koekjesafdeling als verkoopster. Tijdens de Sinterklaastijd stond de etalage vol met bewegende pieten en Sinterklaas. Volop verlicht ook. Mijn vader reed eerst langs de etalage, parkeerde en dan gingen we even naar binnen, naar mijn moeder.

In mijn herinnering was het er gezellig en warm. Een warenhuis vol met mooie spullen en ook een aapjesorkest in het trappenhuis. Mijn moeder stond in een carré-opstelling tussen de koekjes. Betere kwaliteit en beter gesorteerd dan die van de bakker in de buurt maar niet over de top.

Dat was het geheim van V&D: bereikbare kwaliteit voor de gewone man. In een sfeer van enerzijds de schoonheid van het leven en anderzijds van doe maar gewoon. Dat is nog lang zo geweest maar ergens in de jaren tachtig veranderde er iets. De HEMA kroop dichterbij en zorgde voor allerlei designverrassingen voor weinig. Vrolijke winkels, licht, design en dat voor een aangename prijs. Het aanbod van V&D werd onduidelijker. Waarvoor ging je nu precies naar V&D?

Aan het eind van de vorige eeuw was het geen pretje meer om naar V&D te gaan. Ik woonde inmiddels in een grote plaats met een eigen V&D. Ik gebruikte de winkel vooral om van de ene kant van de winkels naar de andere te komen, een passage. En steeds viel  mij op dat er geen enkele reden gegeven werd te stoppen. Mijn oog werd nergens naar toe getrokken. Ik vroeg me af hoe dat kwam.

Kijk goed naar het assortiment. Nog steeds is de echte V&D een winkel van bruin- en beigetinten. Kleding vooral maar iedere etage straalt een gebrek aan ambitie uit. Op geen enkele plek word je geprikkeld, of denk je na over wat je ziet. Wil ik het hebben of niet? Heb ik het nodig? V&D heeft de dingen die je overal kunt krijgen maar dan wél in vrolijke modieuze kleuren. Uitzondering hierop zijn nu juist de niet-V&D onderdelen: La Place, Rituals, de parfumafdeling. Daar vind je nog iets vaneen heldere formule, bezieling, lol in het werk, focus op kwaliteit. De relatief kleine gespecialiseerde formules doen het wel goed. De grote bruine V&D niet.

V&D is een reliek uit het verleden. Een groot warenhuis voor de gewone man. Die gewone man bestaat niet meer als algemene categorie. De gewone man vindt op internet wat hij zoekt en koopt daar. Gaat naar prijsstunters voor de low-interest zaken en spaart daarmee geld uit om andere dingen te doen. Gaat naar de Bijenkorf voor het gevoel van luxe. V&D is stuck in the middle en zal daar niet meer uitkomen. Hoe er ook wordt onderhandeld over geld en financiering, het is voorbij.

Het drama is wel groot overigens. De mensen die er werken doen dat met hart en ziel. Mijn woonplaats zal een groot leegstaand pand erbij krijgen. Nog een. De dynamiek in het straatbeeld wordt weer minder. De grote steden zullen vervangende winkels krijgen. Dat zal bij mij niet het geval zijn. Mijn woonplaats is niet groot en interessant genoeg voor een andere keten. Is het jammer? Ik weet dat niet.

De wereld verandert en V&D is niet meeveranderd. Wel aanpassingen gedaan maar niet met overtuiging, met visie. Geen idee wat het DNA van V&D meer is. En als dat onduidelijk wordt dan blijven de klanten weg. Onduidelijke formules zullen verdwijnen. En dat is niet anders voor V&D.

Abonneren

  • Berichten (RSS)
  • Reacties (RSS)

Archief

  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • december 2020
  • november 2020
  • oktober 2020
  • september 2020
  • augustus 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • december 2019
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • februari 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juli 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • februari 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • april 2015
  • maart 2015
  • februari 2015
  • januari 2015
  • december 2014
  • november 2014

Categorieën

  • Autonomie
  • Brexit
  • Burger serieus nemem
  • Burger serieus nemen
  • Commissie Stiekem
  • Communicatie
  • crisis
  • culinair
  • de open samenleving
  • deeleconomie
  • Durf te denken
  • economie
  • Europa
  • Fatsoen
  • filosofie
  • Geen categorie
  • GeenPeil
  • Grexit
  • griekenland
  • Gutmensch
  • Klant centraal
  • leven
  • Lezen
  • Literatuur
  • Maatschappij
  • Management
  • Marketing
  • mensbeeld
  • nationalisme
  • New Business
  • Ondernemen
  • Onderwijs
  • organisaties
  • Parijs
  • PEGIDA
  • politiek
  • Politiek correct
  • Populisme en de Grondwet
  • referendum
  • religie
  • Retail
  • seculaire religie
  • terreur
  • Toeristen
  • Turkije
  • twitter
  • Verlichting
  • vluchtelingen
  • Zwarte Piet

Meta

  • Registreren
  • Inloggen

Blog op WordPress.com.

  • Volg Volgend
    • Dick Koopman
    • Doe mee met 44 andere volgers
    • Heb je al een WordPress.com-account? Nu inloggen.
    • Dick Koopman
    • Aanpassen
    • Volg Volgend
    • Aanmelden
    • Inloggen
    • Deze inhoud rapporteren
    • Site in de Reader weergeven
    • Beheer abonnementen
    • Deze balk inklappen