• Over

Dick Koopman

~ Durf te denken

Dick Koopman

Categorie Archief: filosofie

Crematoriumgate: de VVD

02 dinsdag mei 2017

Posted by Dick Koopman in filosofie

≈ Een reactie plaatsen

Tags

crematoriumgate, Hermans, integriteit, Keizer, Rutte, VVD

En zo is de VVD weer eens in het nieuws vanwege belangenverstrengeling. De partij die enige tijd geleden met veel tamtam een integriteitscommissie in het leven riep. De VVD die in de integriteitsindex soeverein aan top gaat als partij met de meeste issues.

Wat nu aan de hand is is bijna exemplarisch: de partijvoorzitter die rijk geworden is met de aan- en verkoop van een crematorium. Dat kon ook want hij was aandeelhouder, verkopende én aankopende partij. Tja, dan is het niet gek dat je er niet slechter van wordt. In het hele verhaal komt een oude bekende ook weer voor, als optrekkend vocht: Loek Hermans. Wie herinnert zich niet Meavita? En nu speelt hij dus weer een rol in crematoriumgate. Het verrast allemaal niet.

De vraag is waar het vandaan komt? Dit zijn geen incidenten meer, dit is een patroon. Het patroon is: VVD politici zijn nauw verbonden met het bedrijfsleven of de (semi) publieke sector, op een dag verschuift een functionele band naar een zakelijke of persoonlijke band en niet veel later krijgen persoonlijke belangen voorrang. Dat kan financieel zijn maar het kan ook om macht of invloed gaan. De vraag naar integriteit gaat altijd over het morele onderscheid tussen het dienen van de algemene zaak en het persoonlijk belang. Over het gebrek aan een moreel kompas.

Is dat zo?

Ligt er maar net aan hoe je het bekijkt. Ik heb de VVD wel eens een amorele partij genoemd. Een partij zonder moraal, niet goed, niet slecht gewoon zonder. Ik had het toen mis. De ethiek die in de VVD heerst is samen te vatten als: “waar is wat werkt”.  Deze pragmatische houding komt niet uit de lucht vallen. Deze houding is al zeer oud en kent grote namen als Peirce en Dewey, en zelfs Habermas wordt ermee in verband gebracht. De kern is dat je zonder vooroordelen (voortkomend bijvoorbeeld uit het geloof) een ethisch oordeel vormt op basis van de vraag of iets werkt. Je hebt doelstellingen, economische groei bijvoorbeeld,  en je kijkt of de maatregelen daartoe leiden. Of ze werken. Als ze werken dan is het goed. Dat kan in strijd zijn met bijvoorbeeld de zorgplicht voor armen. Dat is niet belangrijk.

De VVD is een puur pragmatische partij met Rutte als beste voorbeeld. Dat is ook de reden dat hij met iedere partij aan tafel kan zitten. Dat opvattingen kunnen worden uitgeruild om uiteindelijk aan de macht te komen. Daarom ook is een visie een “olifant in de kamer”. Een visie is gebaseerd op uitgangspunten, op een wereldbeeld. Als je pragmatist bent heb je geen wereldbeeld, althans niet in ethische zin. Je doet wat goed lijkt en als het werkt was het dus goed en anders ga je wat anders doen.

En zo kan het dus zijn dat Keizer met drie petten op een heel goede deal sluit , daarbij volstrekt integer is want het werkte immers. Tot nu. Niet iedereen is pragmatist en zo kan het zijn dat er vragen worden gesteld bij de handelswijze van Keizer. Typerend ook is dat Rutte én vindt dat er een integriteitstoets moet komen én alvast constateert dat Keizer volstrekt integer heeft gehandeld. Als dat wordt gepikt door de wereld dan hebben we een vuiltje weggewerkt. Als dat niet wordt gepikt dan komen we gewoon op de uitspraak terug. Kan ook. Kan allebei. Niets is onmogelijk in de pragmatische heelal.

Integriteit kun je constateren door gedrag te toetsen aan algemeen geldende criteria. Als je geen criteria hebt anders dan pragmatische, kún je niet eens toetsen op integriteit. Je kunt hoogstens constateren dat het gedrag van Keizer niet werkt en dus niet goed is.

Integriteit en de VVD vormen een contradictie.

Bernardus van Clairvaux en Nederland

17 zondag apr 2016

Posted by Dick Koopman in filosofie

≈ Een reactie plaatsen

Tags

Bernardus van Clairvaux, Frankrijk, God, immigratie, lezen, liefde, Nederland, Nederlandse cultuur

(Een handleiding tot liefhebben)

Bernardus van Clairvaux leefde in de twaalfde eeuw n.C. Voor wie iets van hem wil opsnuiven zijn er voldoende plaatsen in Frankrijk waar dat kan. Zijn standbeeld in Vézelay, waar hij opriep tot de Tweede Kruistocht. De abdij in Citeaux waar je nu kunt overnachten in een geweldig hotel. De restanten van de abdij van Cluny, een dorp waar verder dan ook echt helemaal niets is.

Maar je kunt natuurlijk ook zijn werk nog steeds lezen. En dat is wat ik zo af en toe doe. Een mooi mystiek boekje met de titel “Een God om lief te hebben” (Uitgeverij Kok, Kampen, 1997) bijvoorbeeld.

Ik heb dit boekje gekocht in februari 1998 en heb het toen direct gelezen. Wat me opviel was de enorme toegankelijkheid van de tekst. Niks middeleeuws gedoe maar hedendaagse vraagstukken. Tenminste als je er doorheen leest. Ik zal er hier doorheen lezen. Niet omdat het om een actueel thema gaat maar wel omdat het onderwerp ons kan helpen in actuele discussies. En zoals bij al het moois op deze wereld, gaat het om de liefde.

Bernardus schrijft over de liefde voor God. En ergens in zijn tekst legt hij uit dat er verschillende graden van liefde voor God zijn. Het zijn er vier en iedere volgende is een overtreffende trap.

De eerste graad herkennen we meteen: de mens heeft zichzelf lief om zichzelf. Hier draait het om mensen die we allemaal herkennen. ’s Morgens na het ontwaken staan zij voor de spiegel en denken “ik heb het erg getroffen met mezelf”. Deze mensen kom je overal tegen, vaak ook op het werk. Narcistische mensen die zichzelf erg goed vinden. Volgens Bernardus is dit de meest rudimentaire, de simpelste vorm van liefde.

De tweede graad noemt Bernardus: de mens heeft God lief om zichzelf. Mijn uitleg, dus ook voor atheïsten en agnosten: je houdt van een ander om jezelf. Deze mensen kennen we ook, sterker nog, dit is wat iedereen wel eens doet. Denk aan de jongen die het mooiste meisje van de klas versiert zodat er tegen hem wordt opgekeken. En denk aan de materiële wereld waarin iemand de duurste auto koopt omdat hij dan meer voor vol wordt aangezien. Dit zijn mensen die de wereld om zich heen verzamelen om zelf beter te lijken. De ander is een instrument. Voldoet die niet meer, dan weg ermee.

De derde graad van liefde noemt hij: de mens heeft God lief om God. Dit is verliefdheid. Ook die herkennen we. Je verliest je totaal in de ander, alles wat die ander doet is goed, zelfs als het niet goed is. En niet alleen pubers hebben dit. Volwassenen die achter bijvoorbeeld een politiek leider aanlopen en alles goedpraten wat die doet. Ook dat hoort hiertoe. Je geeft je hersenen af bij de voordeur, inclusief kritisch vermogen en je gaat los in aanbidding. Bijvoorbeeld iemand krijgt een nieuwe liefde en wordt opeens veganist omdat die ander dat is. Zomaar, out of the blue. Maar omdat je jezelf verliest kom je nooit verder. Jouw lot is afhankelijk van die ander. De Beauvoir zou zo iemand een “relatief mens” noemen. Een mens die bestaat dankzij en door de ander.

Maar goed, er was nog een vierde graad. En die is zo mooi dat ik die niet voor mezelf wil houden. Bernardus noemt deze: de mens heeft zichzelf lief om God. Wat staat hier? Hier staat dat je jezelf meer liefhebt door en om de ander. In gewone taal: je verliest je niet in je partner maar zonder je partner ben je minder mens, minder jezelf. Juist de ander zorgt ervoor dat je nog meer jezelf kunt en mag en kan zijn. Dit is de mooiste graad. Hoger gaat Bernardus niet. Je wordt dus niet opeens ook veganist, zoals in het vorige voorbeeld, maar je denkt na over je eigen gewoonten. Je reflecteert op je eigen gedrag en overtuigingen. Door alles wat de ander is ga je opeens alles van jezelf anders en beter waarderen en zien.

Waarom is dit zo actueel?

Momenteel worden anderen, of ze nou een andere kleur hebben, een andere taal, een andere afkomst, massaal gezien als bedreiging voor de eigenheid van bijvoorbeeld Nederland. Een soort negatieve tweede graad. Ik kan anderen niet gebruiken voor mijn eigen voordeel, dus moet ze oprotten. Dat is eigenlijk naast egoïstisch ook enorm kinderlijk. Mijn idee is dat we na moeten denken over onze eigenheid doordat die anderen anders zijn. Opeens is er contrast. Onszelf leren waarderen door die ander en dán komen tot een conclusie. Pas dan. Na reflectie.

Gewoon, omdat nadenken zo lekker is.

Filosofie bij de kaakchirurg

09 woensdag dec 2015

Posted by Dick Koopman in filosofie, mensbeeld

≈ 1 reactie

Tags

gelatenheid, Heidegger, populisme, Tandarts, vooroordelen

Gelatenheid, een woord uit een ver verleden. Een woord met een negatieve bijklank. Het houdt in dat we de omstandigheden willoos ondergaan, dat we capituleren. Ons overgeven, lijdzaam toezien hoe de dingen gaan. Daar komt de negatieve bijklank vandaan want als er iets is wat niet modern is dan is het overgeven aan.

Onze houding, onze moderne houding is gericht op actie, op maakbaarheid. We accepteren niets meer, we komen in opstand, vechten tegen de omstandigheden. Of het nu een buurman is die andere gewoonten heeft (waarmee je zelfs de tv kunt halen) of de komst van een AZC. We komen in opstand. We willen dat iets gebeurt en we willen onze zin krijgen. Daar hoort gelatenheid niet bij.

Gelatenheid zo uitgelegd is maar één kant van de zaak en eigenlijk een heel negatieve. Passief ook.

Deze week moest ik naar de kaakchirurg. Dat wist ik al weken natuurlijk want zo lang duurt het eer je een afspraak hebt. Maandagochtend half tien moest ik mij melden en zou ik ontdaan worden van een kaakontsteking. Vooraf boekje gelezen dat ik had gekregen over wat je kunt verwachten. Een vooruitzicht waar ik niet naar uitkeek en waarover ik als licht hypochondrisch best over in zou kunnen zitten.

Ik koos de weg van de gelatenheid. Op een positieve manier. Ik wist dat het moest gebeuren en ik besloot de dingen te laten voor wat ze zijn. Ik koos ervoor geen gedachten erbij te hebben, geen beelden bij te creëren. Ik besloot gelaten te zijn in de zin die Heidegger ooit beschreef: ik gaf de omstandigheden de kans zich aan me te openbaren, zich voor te doen zoals ze zijn. Dat is iets anders dan passief slachtoffer zijn. Het is heel actief afzien van ieder oordeel en mee te gaan met de omstandigheden. Dat kost veel energie omdat ook mijn neiging is in te grijpen.

De dag van de afspraak liep alles uit. Ik wachtte en wachtte. Toen ik eindelijk een verdoving had heb ik nog drie kwartier zitten wachten in een kamer met een heel erg lelijk behang. Ook daar bleef ik rustig en keek goed om me heen. Waar zat ik eigenlijk? Wat waren dat voor apparaten?

Eenmaal onder het laken concentreerde ik me op alle handelingen van de kaakchirurg. Het snijden in mijn tandvlees, dat ik niet voelde in de vorm van pijn maar in de vorm van schrapen. Het boren van een gat in mijn kaak. Het wegzagen van de wortelpunten. Het geluid van de afzuiging. Het gemompel van de chirurg. Alsof ik een heel heldere waarnemer was in een toneelstuk voor drie mensen.

Ik koos voor filosofie bij de kaakchirurg. Als ik me had overgegeven aan mijn angsten en mijn gevoel dan had ik niet goed geslapen, dan zou ik boos verhaal zijn gaan halen over alle vertraging. Was ik boos geworden, gestrest. Dat deed ik allemaal niet. Het bleek een fluitje van een cent. Ook nu dagen na de ingreep is het nog steeds een fluitje van een cent.

Ik pleit voor veel meer gelatenheid in het leven en in het debat. Laat de dingen zich aan ons openbaren zoals ze zijn, zonder vooroordeel de feiten zelf laten spreken. En dan handelen. Pas dan. Na een wijs oordeel.

Gelatenheid als wapen tegen populisme. Het lijkt me wel wat.

 

Abonneren

  • Berichten (RSS)
  • Reacties (RSS)

Archief

  • mei 2023
  • april 2023
  • maart 2023
  • februari 2023
  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • december 2020
  • november 2020
  • oktober 2020
  • september 2020
  • augustus 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • december 2019
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • februari 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juli 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • februari 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • april 2015
  • maart 2015
  • februari 2015
  • januari 2015
  • december 2014
  • november 2014

Categorieën

  • Autonomie
  • Brexit
  • Burger serieus nemem
  • Burger serieus nemen
  • Commissie Stiekem
  • Communicatie
  • crisis
  • culinair
  • de open samenleving
  • deeleconomie
  • Durf te denken
  • economie
  • Europa
  • Fatsoen
  • filosofie
  • Geen categorie
  • GeenPeil
  • Grexit
  • griekenland
  • Gutmensch
  • Klant centraal
  • leven
  • Lezen
  • Literatuur
  • Maatschappij
  • Management
  • Marketing
  • mensbeeld
  • nationalisme
  • New Business
  • Ondernemen
  • Onderwijs
  • organisaties
  • Parijs
  • PEGIDA
  • politiek
  • Politiek correct
  • Populisme en de Grondwet
  • referendum
  • religie
  • Retail
  • seculaire religie
  • terreur
  • Toeristen
  • Turkije
  • twitter
  • Verlichting
  • vluchtelingen
  • Zwarte Piet

Meta

  • Registreren
  • Inloggen

Blog op WordPress.com.

  • Volg Volgend
    • Dick Koopman
    • Doe mee met 46 andere volgers
    • Heb je al een WordPress.com-account? Nu inloggen.
    • Dick Koopman
    • Aanpassen
    • Volg Volgend
    • Aanmelden
    • Inloggen
    • Deze inhoud rapporteren
    • Site in de Reader weergeven
    • Beheer abonnementen
    • Deze balk inklappen