Tags
canal pride, collectief, Erdogan, individu, macht, nationalisme, Turkije
Verbazing. Dat is wat ik voel als ik de foto’s zie uit Turkije, waar een miljoen mensen bijeenkomt om Erdogan te horen spreken. Getooid met vlaggen, pratend en schreeuwend met één mond. Als een groot organisme zich bewegend op een plein. Een miljoen mensen die iedere individualiteit hebben opgegeven om op te gaan in de massa.
Verbaasd ben ik omdat een miljoen keer de keuze is gemaakt dat te doen: verzamelen en allemaal hetzelfde gedrag vertonen. Dat mensen dat doen, denk ik dan. En de collectiviteit wordt versterkt door de uniformiteit van wat men doet. Dezelfde leuzen, dezelfde vlag, hetzelfde fanatisme. Willens en wetens. Geen excuus mogelijk.
Ik heb ook de beelden van de Canal Pride in Amsterdam gezien. En hoewel ik niet van een massa mensen bij elkaar hou, valt me daar juist de individualiteit op. Iedereen wil er anders dan de ander uitzien. En zeker, als je dat wilt zijn er duizend anderen die dezelfde keuzen maken als jij. Daardoor ga je op in kleinere groepen. Je krijgt clusters van gelijkgestemden. In leer, in het roze, extravagant gekleed, niet gekleed et cetera. Een bonte stoet. En feest.
Bij de demonstratie in Turkije was het doel nu juist niet het benadrukken van verschillen! Het doel was tonen dat de bevolking als één man achter Erdogan staat. Daartoe is het nodig dat je geheel verdwijnt als individu. Ik kan me in ieder geval niet voorstellen dat er een in het roze geklede LHBT’er tussenstond. Zou niet worden gewaardeerd.
En zo is het dat nationalisme in extremo hiertoe leidt. Als het volk wil tonen als één man achter de leider te staan maakt het zichzelf tot eenvormige slaaf van diezelfde leider. Je geeft je recht tot dissonantie op en – wellicht impliciet – zeg je: ik zal alles doen wat jij wilt, beste baas van mij. Vervolgens gaat de leider meer van je vragen en vooral van je vragen nog meer van jezelf in te leveren. Je moet nog eenvormiger met de massa worden en stoppen met denken en meningen vormen. Die mening is er al: de opvatting van de leider. Je hoeft alleen nog maar te luisteren en te gehoorzamen.
Mensen die denken dat het land waar zij wonen zo’n aparte status verdient dat zij zich er totaal ondergeschikt aan maken en dat combineren met fanatisme, zijn gevaarlijk. Zij worden een willoos wapen in de handen van de machthebber. Een horde die in beweging is en geleid wil worden. En nooit de goede kant op!
Ik dank God op mijn blote knieën dat ik niet geboren ben in een land met een collectivistische cultuur. Dat we erfgenamen zijn van de Verlichting en van het individualisme. Dat we ruimte hebben om zelf besluiten te nemen en af te wijken. Dat toeval, geboren zijn in Nederland, is een luxe die ik iedere dag ervaar. En met de huidige ontwikkelingen nog meer dan pakweg tien of vijf jaar geleden. En tot in mijn diepste ik weiger ik ook maar iets van die verworvenheden af te geven. Niet uit respect voor hen die mij niet respecteren, niet uit fatsoen voor hen die mijn fatsoen niet waarderen en zeker niet uit historisch besef voor landen die niet deel uitmaken van de Verlichting en westerse normen en waarden. Ik weiger terug te gaan in de ontwikkeling die we al eeuwen meemaken en die niet eenvoudig is.
Het adagium zou moeten zijn: zo gauw meer dan 5 mensen hetzelfde roepen, roep iets anders! Ga er tegenin. Vecht voor je mening. Vecht voor wat anders is.
Zeg tegen de leider dat hij jouw leider niet is. Dat ben jezelf.