Het zat er al tijden aan te komen, de grote zuivering in Turkije. Voor verklaringen van gebeurtenissen gebruik ik altijd het scheermes van Ockham: de simpelste verklaring is meestal de juiste. Ik geloof dan ook niet in allerlei complottheorieën die bijvoorbeeld stellen van 9/11 door de VS zelf is begaan. Of die stellen dat Erdogan zelf de staatsgreep heeft gepleegd en laten mislukken. Veel te ingewikkeld. Wel geloof ik in iets anders.

Wat is er de afgelopen jaren zoal gebeurd in Turkije? Koerden zijn vervolgd, kranten zijn gesloten danwel onder regie van de AKP gesteld, mensen zijn opgesloten vanwege hun mening, de immuniteit van parlementariërs is opgeheven, Erdogan heeft Hitler een groot staatsman genoemd, hij heeft zijn MP ontslagen en vervangen door een vriend en zo kan ik nog even doorgaan. De sfeer die dit alles weergeeft is er een van machtswellust en de wil het land te islamiseren.

Ik keek altijd met bewondering naar Turkije. Het Turkije van Atatürk was voor mij een voorbeeld van een geslaagd Arabisch land waar democratie bestond en waar plek was voor iedereen. Een voorbeeld in een wereld waarin dat allemaal niet bestond en bestaat. In het hele Midden-Oosten bestonden maar twee democratieën: Turkije en Israel.

En nu. Kijk wat gebeurt. Zie de beelden op internet hoe tegenstanders van Erdogan worden opgepakt en in elkaar geslagen. Een zaal vol tegenstanders, coupplegers, half ontkleed besmeurd op de grond liggend. Er wordt nu al een getal van 50.000 opgepakten genoemd en het eind is niet in zicht. Het onderwijs is ontmanteld, de rechterlijke macht is gedecimeerd tot 75%, de noodtoestand is uitgeroepen en ‘het volk’ schreeuwt om herinvoering van de doodstraf. Zelfs in Nederland gaan Turken met elkaar op de vuist.

Waar geloof ik dan wel in als ik niet in een complot geloof?

Erdogan wist van de staatsgreep. De draaiboeken lagen klaar. Het wachten was op het moment dat het zou gebeuren en zelfs dat moment was bekend. Na het neerslaan van de coup is de hele machine gaan draaien. Draaiboeken, lijsten met namen zijn tevoorschijn gehaald en vanaf het eerste moment is alles in gang gezet en uitgevoerd. Geen complot van Erdogan maar een welkome staatsgreep. Het is anders niet te verklaren dat uurs na de coup zoveel mensen zijn opgepakt, daags erna scholen gesloten, onderwijzers uit hun ambt gezet en de rechterlijke macht gedecimeerd. Daar zit een plan en planning achter.

De komende maanden zullen voor Turkije niet makkelijker worden. De echte aanhangers zullen de overwinning ruiken en doorslaan, met op hun gelaat de triomf van de overwinnaar. De echte tegenstanders moeten vrezen voor hun normale bestaan. Zij vooral zullen waakzaam worden. De grote groep Turken zal stil zitten tijdens het scheren. De stadsbevolking zal waakzaam zijn want dit regime heeft het niet zo op met de vrijheid van de stad.

In dit alles vind ik de EU extreem stil. Alsof er gekeken wordt welk plan het handigst is. Alsof er wordt gekeken naar eigen belangen en hoe die te wegen. Het zal zeker het geval zijn. De buffer die Turkije was tussen het Midden-Oosten en het Westen bestaat niet meer. Turkije ís nu het Midden-Oosten. Ik hoop dat Frans Timmermans met passie zal speechen in het EuroParlement over de vrijheid van Turkije die nu wordt verkwanseld. Hij kan dat zo goed immers.

En dan nog iets. Veel dichterbij. Ik doe iedere zaterdag inkopen bij een Turkse familie bij mij in het dorp. Lieve mensen, een mooi gezin met twee dochters en een zoon. We kennen elkaar. Vorige week zijn zij vertrokken naar Turkije voor 5 weken vakantie. Ik maak me zorgen om hen. Ik heb geen idee van hun politieke voorkeur, kan me ook niets schelen. Ik hoop alleen dat zij over 4,5 week ongeschonden hun winkel weer openen. Zij hoeven geen tulpen uit Turkije mee te nemen. Gewoon henzelf en hun kinderen.

Wat zijn zij welkom.

En voor alle Nederlanders die graag democratisch een sterke man aan de macht willen zien komen: dit is het gevolg. Kijk en huiver.