Gevraagd naar mijn paradijs in de Var kan ik altijd heel kort zijn. Dat is ‘Le Sommet’ boven op een heuvel in een klein dorpje tussen Sainte-Maxime en het Lac de Sainte-Croix in. Tussen zout en zoet water, tussen de drukte en de rust, tussen massatoerisme en luierende Fransen in.

Mijn paradijs bestaat ook uit iedere dag dezelfde routine. Beetje vroeg opstaan, samen met de jongste zoon naar het dorp wandelen, naar de bakker en het café (espresso en een Cacolac) en een kaarsje branden in de kerk. Dat laatste schijnt ook te werken als je er niet in gelooft. Gratis tip dus.

Mijn paradijs is dan weer kletsend terugwandelen, even vriend Seb van het restaurant groeten en zien of het gezin verder ook wakker is. Dat laatste is niet altijd het geval. En dan ongegeneerd lang ontbijten.

Maar ja. Mijn versie van het paradijs kent ook zijn grenzen. Iedere dag hetzelfde trekt mijn gezin helemaal niet en zo wordt er altijd weer iets bedacht om te doen. Kanovaren op de Argens, boomklimmen in Flassans, kilometers wandelen naar het Lac de Carcès, ga maar door. Als het maar fysiek inspannend is dan is het goed. 

Een stukje België in de Var.

Zelf ben ik meer van het lezen over dingen. In mijn hoofd zit genoeg ruimte om op die manier van alles mee te maken. Zo las ik op een zeker moment over een stukje België in de Var. Althans, tot 1971, want toen werd dat stukje verkocht aan de Franse staat. Het was tot dat moment privébezit van een Belgische familie. Het ging om een eiland waar menigeen heerlijke zomers doorbracht. Zo kwam de schrijver Georges Simenon, van Inspecteur Maigret, er geregeld. Een prachteiland: Îles d’Hyères, Porquerolles.

In alle 17 jaar in de Var waren we daar nog nooit geweest. Dus toen ik het vertelde, tijdens het ontbijt waarschijnlijk, was het al snel beklonken. We gingen naar Porquerolles! Moest ik mijn eigen paradijsje toch verlaten.

Haventjes in Marokko.

We vertrokken voor ons doen vroeg, zo rond half negen. Ik vind rijden in de Var heerlijk. Raampje open voor de geur, Yannick Noah of Zaz op de radio en karren maar. Het is een klein uurtje rijden naar Toulon waar we wel geregeld komen. Een arme stad, maar helemaal prima. De haven is leuk en je kunt er lekker eten. Nu gingen we echter een iets andere kant op, het presqu’île de Giens. Daar waren we al een keer geweest en ik was er niet van onder de indruk. Een rommeltje, vergane glorie. Maar je moet er nu eenmaal overheen om uit te   komen bij de Tour Fondue, de aanlegplaats van de boot naar Porquerolles.

En daar begon onze echte reis. Klein is het er, met een parkeerplaats en een winkeltje en een luie haven. Dit deed me direct denken aan haventjes in Marokko. Dezelfde warme luie sfeer, dezelfde weldadigheid. Ik was om. Hoe had ik me zo kunnen vergissen? Ik had eerder gewoon niet goed gekeken. Wat wel vaker het geval is overigens. Het is mooi om te merken hoe een gewoon ritje om kan slaan in een vakantierit waar opeens al je zintuigen open staan.

Fiets huren.

Je stapt op de boot en zoals het altijd is; dat voelt altijd als echt vakantie. Het is maar twintig minuten varen en als het meezit, en het zit meestal mee in de Var, is de lucht prachtig blauw en ben je geheel gelukkig. Dat geluk wordt alleen maar groter als je eenmaal aankomt; eenzelfde lui haventje. En het grote voordeel van Porquerolles is dat er heel weinig auto’s zijn. Mijn advies is dan ook op je dooie gemak de aanlegkade af te lopen en direct fietsen te huren. Maakt niet zoveel uit bij wie, aanbod genoeg. Je krijgt een kaartje van het eiland en je kunt vertrekken. Wat drinken in de haven en op pad. Wat mij direct het meest opviel was de geur. Je ruikt de zee en je ruikt de kruidige droogte van het eiland.

Je kunt nu drie kanten op. Je kunt aan de noordkant blijven door naar links of rechts te gaan. Routes van slechts een paar kilometer overigens. Het eiland is niet groot en er zijn geen bergen. Alles is op de fiets te doen. Wij besloten naar het zuiden te fietsen en daar ook te gaan wandelen. Naar het zuiden dus met aan de overkant ligt Afrika. Een mooi idee.

De rust.

Wat is dit een prachtig eiland. Ik kon mijn thuisversie van een paradijs direct aanvullen. We waren er in oktober en dat betekent dat het niet heel druk is. Je kunt overal op je gemak komen, op de terrassen is altijd plek en als je gaat wandelen wandel je in een diepe rust. ’s Zomers is dat anders. Je moet gaan wanneer het je het best bevalt. 

Wat maakt Porquerolles nou zo paradijselijk? Natuurlijk de rust en de sfeer. Als je de haven uit fietst dan migreer je van een mediterrane naar een bijna Engels aandoende sfeer. Laantjes met lage muurtjes waarachter prachtige huizen liggen omringd door groen. In het dorpje is het weer traditioneel Frans. 

Een dorpspleintje met restaurants, bankjes met opa’s en oma’s die in de schaduw van bomen toezicht houden op hun kleinkinderen en voldoende aanbod om wat te drinken. 

Alles straalt rust uit.

Als je zoals wij deden naar het zuiden fietst dan rij je door een prachtige natuur. Lange lanen met bomen die door de wind scheef zijn gewaaid. Lommerrijk, geurend, Frans. De paden zijn zanderig maar prima te doen.

Na zo’n twee kilometer fietsen kom je aan bij de zuidkant van het eiland. Daar is de Rocher de la Croix. Een wandelgebied hoog boven de zee. Je parkeert je fiets en loop vanaf daar omhoog, steeds verder. Je moet het pad aanhouden richting de Cap d’Arme, zo’n 300  meter verderop. Hier moet je vooral naar toe als je lekker kunt wandelen en geen last hebt van de hitte. Het is een flinke klim maar het is zeer lonend. Eenmaal boven aangekomen heb je een prachtig uitzocht op de Middellandse Zee en op de rotsen en calanques van het eiland. Prachtig! De krijsende meeuwen die in duikvlucht over het water scheren, in de diepte de golfslag, de geur van de zee, de zon op je hoofd. Hier komt alles bij elkaar wat Frankrijk zo mooi maakt. Zonder massatoerisme, zonder strandtenten met bedjes. Eigenlijk is hier niets en daarmee alles.

Loop op je gemak terug naar de fiets rij richting de Phare de Porquerolles. Een kort mooi ritje.  De vuurtoren is overigens niet altijd open dus als je die wilt bezoeken moet je even opletten. Maar ook als die niet open is, is dit een mooie plek en een mooie rit en klim. En weer het volgende prachtuitzicht.

Terug naar de haven.

En na een paar uur fiets je meanderend over het eiland terug naar de haven. Je fietst door het bos, tussen allerlei platte veldjes door, langs mooie huizen, hier en daar de eeuwige Mehari van een vaste bewoner. Relaxte mensen die je gewoon groeten en je welkom laten voelen. Drink en eet wat op het pleintje van het dorp. Kijk naar de mensen die daar in de hitte verkoeling zoeken, bestel een diabolo Menthe en geniet. Wij zaten bij een heel relaxt café met heel aardige bediening maar ik kan me niet voorstellen dat de rest niet ook zo is.

Fietsen inleveren en hop weer op de boot. De zon op je kop, rozig van het fietsen en de sfeer en de warmte. Je kijkt om en je weet dat je terug zult komen, en dan voor meer dan één dag. 

Wat is een paradijs?

Een paradijs is in de Var geen geloofskwestie in ieder geval. Het zijn die plekken waar je voelt dat alles klopt, dat niets te veel en niets te weinig is, waar je bijna onbewust bestaat in harmonie met mens en natuur. Porquerolles is een eiland waar dat zo is. Ik zeg er wel bij: ga in het najaar, hors saison! Pas als je weer terug in de auto zit weet je wat je mist. 

Adressen:

Boot naar Porquerolles: opstappen bij LaTour Fondue aan het einde van het presqu’île de Giens;

Fietsen huren: kan direct in de haven. Kwaliteit is gelijkwaardig;

Eten: LÉtal du Boucher, 8 Place D’armes Ile de Porquerolles, 83400

Hotel (hebben wij nog niet gedaan maar dit kwam heel aangenaam over, dus de volgende keer): Hotel Villa Sainte-Anne, Place d’Armes Ile de Porquerolles, 83400

Must do volgende keer: Fort Saint Agathe

(*) Ook gepubliceerd in Côte & Provence Nazomer 2020

Veel vakantie was dit jaar al in het Covid-water gevallen. Geeft niet, het is hoe het is en zolang er geen vaccin is, zullen we ons moeten aanpassen. Toch hadden we bedacht een week naar Catalonië te gaan en dan door te gaan naar ons dorp in de Var.

Twee dagen na boeken werd Spanje oranje verklaard en dat wilden we niet. Dus snel nog even een nachtje Dijon en drie nachten Nice geboekt. En dan door naar de Var. En Marseille vooral rechts laten liggen.

Dijon was top. Iedereen liep buiten en binnen met een mondkapje. Mensen hielden afstand en we hebben de stad weer eens helemaal kunnen zien. Het blijft een mooie historisch belangrijke stad. Een stad ook waar je in een dag doorheen bent. En wat vooral opviel was de ingetogen drukte. Zeker, overal was het druk maar altijd op afstand. De restaurants hadden er alles aan gedaan de gasten op afstand te zetten en de bediening was top. Rond de Hallen was het een drukte van belang, maar wel op z’n 2020’s.

Vanuit Dijon door naar Nice. Een stad die ik niet goed kende. Goed hotel geboekt net naast het centrum. Wat direct opviel in het hotel waren de ver doorgetrokken Covid-maatregelen. Je kwam gewoon niet binnen zonder een mondkapje dat ook over de neus zat. En in het hotel was het vriendelijk streng. We gingen de eerste middag wandelen en werden door gendarmes aangesproken dat mondkapjes buiten ook verplicht waren. Daar hield overigens 98% van de mensen zich aan. Vanaf dat moment hebben we steeds met een mondkapje gelopen.

Dat is met 37 graden geen feestje maar het moest. Wandelen naar het Musée Marc Chagall, wat een absolute aanrader is. Eenmaal buiten het centrum mag het mondkapje af en dat klopt ook omdat er weinig drukte is. Bj het museum alles weer op etc etc.

Opvallend is ook dat overal goede en goed gevulde pompjes met gel staan. Dat is bij mijn lokale Jumbo in Nederland wel anders. Daar staan wat vieze halflege flessen waar iedereen aanzit met een grote rol beduimeld keukenpapier ernaast. Frankrijk neemt de boel serieus en investeert dus ook in middelen. In Nederland moet het weer voor een duppie.

Alle voorbereidingen voor de Tour de France waren volop aan de gang. Op de Place Masséna werden tribunes gebouwd en zelfs de stoeltjes op de promenade waren geschilderd in de kleuren van alle truien.

Alles was letterlijk en figuurlijk geel.

En dan, vijf dagen voor de start van de Tour, wordt Nice oranje. Opeens is het een gebied van waaruit je in quarantaine moet. En er is niet zoveel veranderd. De drukte was er, maar net zoals in Dijon. Afstand en overal mondkapjes. De reden dat het verandert is de Tour. En heel eerlijk, als ik Nice zie moet ik er niet aan denken dat er duizenden mensen bijkomen voor de Tour. Onhoudbaar wordt het dan.

En zo kan een code dus ook heel preventief worden gebruikt. Je kunt gewoon naar Nice maar je moet daarna wel twee weken in quarantaine. Dan ga je dus niet.

Wij zitten alweer lang hoog en droog en warm in de Var waar het code geel is. Mocht er iets veranderen dan blijven we gewoon op ons eigen erf. Geen enkel risico is toch het best. En over een paar dagen weer naar huis in Nederland.

We kunnen alleen maar wachten tot een vaccin. In de tussentijd moeten we vriendelijk en met respect met elkaar omgaan. Ik zou willen dat ook in Nederland een verplichting bestond om binnen altijd en overal mondkapjes te dragen. Het is zo duidelijk en het leidt tot een relaxte samenleving.

Maar ja, nuchter Nederland wil er niet aan.

155. Dag 155 tijdens deze coronacrisis. Als iemand mij 156 dagen geleden had gezegd dat dit ons leven zou worden, had ik het niet geloofd. Maar hier zijn we met zijn allen. Over een maand werken we een half jaar vanuit huis en ontmoeten we elkaar achter het scherm.

Ik mag leiding geven aan een klein team jonge professionals. Samen hebben we een scale up, Homies Alarm, waar we zorgen dat mensen heel veilig kunnen wonen en leven. Simpel en heel modern. Vrijwel ieder alarmsysteem kan op ons worden aangesloten en daarna kun jij met je eigen netwerk zorgen dat je geholpen wordt als het nodig is. Door je eigen netwerk of door een professionele alarmopvolging. Goed en niet duur. Bij brand, bij inbraak of als je gewoon hulp nodig hebt. Onze klanten zijn tevreden en voelen zich veel veiliger dan voorheen. We voorkomen branden (al 3) en inbraken. We groeien en zien nieuwe kansen voor groei.

Begin maart waren we nog iedere werkdag bij elkaar. Niet iedereen was er altijd maar grosso modo was het contact dagelijks en intensief. En toen kwam corona. Sindsdien werken we vanuit huis.

Hoe kijken we terug?

We zijn dus 155 dagen verder. De eerste weken gingen als een speer voorbij. We zijn direct begonnen met een dagelijkse meet up. Om 08.30 uur hebben we het team ‘klanten’, om 09.30 het team ‘development’.

Het team klanten zit onze PO voor en we nemen de planning door. Communicatie, sales en klantenservice zitten bij elkaar en nemen alle tickets door en we bespreken de back log. Het team development wordt gevormd door back-end, front-end, service design en design. Ook zij nemen alle tickets door en bespreken hun back log.

Het totaal wordt gemanaged door de PO en de sprints duren twee weken. Iedere twee weken hebben we een retro en een demo. En het goede nieuws is dat we altijd iets te ‘demoën’ hebben.

Het is een klein team. Voor iedere functie is er één collega. Dat betekent dat je helemaal zelf verantwoordelijk bent voor jouw deel van het hele proces. Dat levert soms druk op en stress. Wat het ook oplevert is eigenaarschap: het is ook helemaal van jou en je kunt shinen en fouten maken. Alles kan. Fouten maken doet iedereen, dus no worries. Wel zorgen dat de fout wordt geanalyseerd en dat die analyse wordt gedeeld met het hele team. En hetzelfde doen we met alle successen. Zo leren we veel van elkaar.

Dit doen we nu al 155 dagen on line. De dagelijkse meet ups, iedere dag spreken we elkaar. Het bij elkaar zitten op deelonderwerpen, het doornemen van de voortgang, het bespreken van problemen, het hebben van ongelooflijk veel fun, het kletsen over niets: alles doen we via teams. Alle klantcontacten gaan gewoon door, evenals de verkoop. We regelen dingen voor hen, helpen hen en zorgen ervoor dat zij met tips over veiligheid de zomer doorkomen.

Waar we in het begin vraagtekens hadden bij het online werken, zijn die geheel verdwenen. Er wordt harder en vooral met meer focus en aandacht gewerkt dan eerder. Je zou bijna denken dat we dit heel lang kunnen volhouden.

Hoe kijken we vooruit?

Wat we dus zien is dat alles prima doorloopt. De mensen zijn super gemotiveerd en niemand haakt af. Maar toch.

Wat we ook zien hoe moeilijk innoveren is met alleen on-line contact. Natuurlijk bespreken we nieuwe dingen en zolang die als line extension kloppen gaat dat goed. Maar als Homies moeten we meer doen. We worden binnenkort actief in de zorg (je eigen netwerk altijd dichtbij, en je eigen GPS tracker met alarmknop), we hebben Buurtkring mogelijk gemaakt en we zijn een samenwerking gestart met KlikAanKlikUit. Dat zijn echt nieuwe dingen en innoveren is niet altijd een strak proces.

Natuurlijk, alle stappen die je zet zijn gestructureerd. Van idee tot testen, bijstellen et cetera. De stappen vormen het skelet en dat is heel mooi. Het vlees op de botten komt veel fuzziër tot stand. Je praat met elkaar, je zegt iets en denkt tegelijkertijd ‘nee, dat is bullshit’, je bedenkt wat anders. Anderen reageren op je, er vallen stiltes, je wandelt naar de koffie en opeens is er die ene inval. Dat geniale moment dat overigens nooit wordt omgezet in iets echts omdat het niet geniaal was. Maar wel de deur openzette voor veel betere ideeën. Dat organische, bijna intuïtieve zoeken en vinden gaat niet lekker via teams.

Via video mis je elkaars mimiek, wenkbrauwen, wegkijken, opveren, nadenken. Je hebt een uur en in dat uur heb je een agenda en die werk je af.

Innoveren tijdens Corona is dus een dingetje en dat voelen we als team met ambitie volop.

We moesten het dus anders doen.

Wat zijn we anders gaan doen?

We hebben een scheiding gemaakt tussen alle lopende zaken en de echte veranderingen. Als er geïnnoveerd moet worden, als het echt anders moet, dan komen we bij elkaar. Altijd en petit comité, met heel veel ruimte en de ramen letterlijk open.

Ik heb bij ons op kantoor op de meeste bureau’s NO GO stickers geplakt, handgel en spray neergezet en huisregels geschreven. Met maximaal 5 mensen op 200m² mag er bij elkaar worden gekomen met een duidelijk onderwerp.

Zoals bijvoorbeeld zorg. We hebben voor de zorg IoT GPS-trackers besteld om te testen en de resultaten daarvan bespreken we, maar we laten ook aan elkaar zien hoe het ding werkt. Gaan ouderen ermee lopen? Hoe zwaar, hoe groot is ie? Hoe voelt ie aan? De service designer kijkt er eens goed naar, kijkt welke plek die tracker inneemt in de customer journey. We bedenken oplossingen, toepassingen. We praten over communicatie met de doelgroep, over USP’s. We interviewen de doelgroep, die het top vindt mee te werken aan een vernieuwing. Mensen willen graag contact en het betrekken van je klanten bij innovatie is niet alleen dankbaar maar momenteel ook belangrijker dan het was. Het wordt heel erg op prijs gesteld. Je laat hen namelijk ook voelen dat de wereld toch ook gewoon doorgaat.

We vinken alle items af om tot een MVP te komen en doen dat op een energieke, wendbare manier. Kritisch en met heel veel fun. We houden afstand, we wassen handen, we laten elkaar voorgaan in de gang en gaan per persoon met de lift.

En het werkt. Mensen blijven niet langer dan nodig. Iedereen houdt zich aan de afspraken en is uitermate voorzichtig. Als je je wat minder voelt kom je niet en bel je toch maar in. De dynamiek die ontstaat is precies dat wat ontbreekt on-line. En we vinden dit top. Het is fijn elkaar weer fysiek te zien, te zien hoe iedereen in zijn professionaliteit verder is gegroeid. Hoe zelfstandig men is geworden in de afgelopen maanden. En hoe we elkaar nodig hebben als team om je fijn te voelen en met de business verder te komen.

En nu?

Ik ga er vanuit dat deze coronasituatie nog maanden kan duren. We hebben onze werkwijze dus afgesproken tot het anders kan of moet. We blijven alle lopende zaken via teams doen en we zien nu al dat een aantal vernieuwingen al min of meer running business zijn geworden. Ook die komen terug in ons on-line leven.

De basale behoefte aan elkaar blijft ook bestaan. We zijn goed doordat we omringd worden door anderen die ons beter maken. Kwaliteit ontstaat ook door elkaar op de huid te zitten en door elkaar uit te dagen geen genoegen te nemen met gewoon goed. De scherpte, de innovatie en de fun zijn hard nodig. Zo lang het kan blijven we dus onder allerlei restricties zo nu en dan bij elkaar komen. Met een agenda met een onderwerp maar zonder vaste punten.

De kern is dus heel simpel. Wil je vooruit komen dan doe je dat samen. Zeker als start up of scale up heb je weinig legacy waarop je kunt terugvallen. Dus moet je de brug bouwen terwijl je erop loopt. En dat doe je samen. Vaak on-line maar ook af en toe fysiek bij en met elkaar.

Wat de toekomst ook wordt: ik heb vertrouwen dat we de juiste stappen zetten en dat op enig moment we weer ‘normaal’ kunnen leven en ondernemen. Tot dat moment is het gewoon innoveren tijdens Corona.

Want we móeten niet alleen door, we gaan ook gewoon door.

Al enige maanden heb ik mondkapjes in huis. Ooit een doos met 50 stuks gekocht omdat je maar nooit weet. Een paar gebruikt door de oudste zoon in het openbaar vervoer, en dat was het dan weer in Nederland.

En als ik alles lees wat er te lezen is over mondkapjes dan krijg ik geen eenduidig beeld. Nu is virologie niet mijn specialisme dus daar zal ik me sowieso niet aan wagen. Ook ben ik niet afgestudeerd in de wetenschap der aerosolen, dus ook daar zal ik geen uitspraken over doen. Ik kan hierin niet anders dan volgen.

Ik heb wel verstand van groepsdynamica, sociale psychologie en sociologie. Ik kan gedrag van mensen in een groter verband plaatsen en dat op die manier proberen te snappen. Dat is dus wel wat ik de hele dag doe, als een soort tweede natuur inmiddels.

De afgelopen dagen ben ik met mijn jongste zoon in Duitsland geweest, in Düsseldorf. We hebben de eerste dag 14 kilometer gelopen door de stad. Van de Altstadt tot en met Klein Japan. Dat is heel goed te doen. We hebben lekker geluncht in de Altstadt, op een terras in de drukte. Gedronken aan de rand van een drukke weg bij een klein barretje, gegeten bij een Koreaans restaurant en geslapen in een lekker hotel. De tweede dag zijn we naar de Classic Remise gegaan om ons onder te dompelen in mooie en minder mooie auto’s. We zijn heel veel op straat geweest en veel in de horeca, buiten én binnen. We zijn een warenhuis binnen geweest, Manufactum, en hebben daar een en ander gekocht.

We hebben kortom heel veel tijd doorgebracht met en tussen anderen.

En hoe is dat in Duitsland?

Nou, dat is heel prettig. Binnen, overal, is een mondkapje verplicht. Zoals ik al zei: ik heb geen verstand van de medische werking ervan! Wat die plicht wel doet is iedereen er én besmettelijk én solidair laten uitzien. Overal zie je hetzelfde beeld: mensen met een mondkapje die in een binnenruimte rekening met elkaar houden. Afstand houden. Bij iedere ingang hangt een automaat met gel. We hebben geen lege automaat aangetroffen. Anders dan in Nederland, zoals bij mijn lokale Jumbo, waar het veelal een bende is, is het in Duitsland goed geregeld. Goed werkende en volle dispensers.

Het mondkapje is het symbool dat zegt: ik kan iets onder de leden hebben zonder dat ik het weet én ik wil niet dat anderen door mij ziek worden. Het is het symbool van een solidaire samenleving. Een samenleving die qua kennis in verwarring is, door het volstrekt nieuwe karakter van Covid19 en waar mensen een leidraad moeten krijgen.

Als voorbeeld het Koreaanse restaurant. Als je binnengaat dan zet je je mondkapje op en je reinigt je handen. De tafels staan ver uit elkaar en er zitten schotten tussen. Je krijgt een formulier waarop je je naam, adres en mobiele nummer schrijft zodat je traceerbaar bent in geval van. Als je eet, eet je heel relaxt. Als je naar het toilet gaan, en dus het restaurant doorloopt, doe je je mondkapje weer op.

Iedereen doet dat en niemand doet dat niet. Dat brengt rust. En als we iets kunnen gebruiken is het wel rust in deze tijden. Duidelijkheid, discussie over de juiste dingen en niet over een verlies aan vrijheid als zo’n kapje draagt.

Dat argument in Nederland overigens is een diep egoïstisch argument. Je draagt geen kapje voor jezelf maar juist voor alle anderen. En als iedereen dat doet krijg je terug wat je erin stopt.

Het effect buiten was ook wonderlijk rustgevend. Geen mensen die tegen elkaar op lopen. Als het op een plek druk wordt op straat wachten mensen tot anderen weer voorbij zijn zodat het weer veilig is.

Het gedrag van mensen, ook van mij en mijn zoon, wordt heel erg inclusief. Je denkt actief aan alle anderen als je je kapje opdoet. Soms vergaten we het overigens. Als we in het hotel de gang opliepen was een kapje ook verplicht. Als we het vergaten deden we het snel op. Het went snel die disciplinering.

Ik ben niet zo van de discipline die wordt opgelegd. In dit geval maak ik een uitzondering. Als iedereen op deze manier laat zien dat de ander ertoe doet maakt dat samenleven eenvoudiger. Niet uitgaan van je eigen leven (‘ik vind dat niet nodig’) maar van dat van iedereen.

Ik ben erg voor Duitse toestanden hierin. Het voelt prettig, eenduidig en ja, ook eenvormig. Dat is dan maar even zo.