Helderheid, transparantie, doen wat je zegt en zeggen wat je doet, openheid, je hart luchten, opkomen voor jezelf. Allemaal heel moderne zaken. Combineer dat met een afkeer van “oude politiek” en “de elite” en er ontstaat een dodelijke mix. Dodelijk voor de politiek waarbij politici hun eigen graf graven. Dat is wat momenteel gebeurt.

In Nederland ontspoort iedere discussie in een ja/nee discussie, welles/nietes. Feiten zijn niet belangrijk, wel subjectiviteit, het gevoel. Van de discussie over Zwarte Piet tot aan die over het handelsverdrag met Oekraïne. Het is óf het een óf het ander. Dat bekt lekker en het voedt het beest dat publieke opinie heet. Die publieke opinie is gulzig, ongenaakbaar en ongrijpbaar. Er is een duidelijk verband tussen het aantal decibel dat wordt geproduceerd en de aandacht vanuit de media. Niets doet het beter dan de onderbuik en het eigen gelijk. Er zijn heel veel voorbeelden, uit alle hoeken.

De onwaarschijnlijk grote aandacht voor een niet al te getalenteerde treitervlogger die nog niet in staat is geweest welke opleiding dan ook positief af te sluiten is een voorbeeld. De aandacht voor een relatief kleine groep die zich verzet tegen Zwarte Piet en daarin zelotisch fanatiek is. De aandacht voor allerlei splinterclubjes op rechts die allerlei tegenstrijdige dingen zeggen en vervolgens iets anders doen. Uitspraken over de rechterlijke macht die niet zou deugen. En als laatste politici die vooral met hun standpunten varen op en meewaaien met de publieke opinie.

Dát de politici meewaaien met die publieke opinie staat dus niet op zich. Maatschappelijk is er een trend waarin mensen hun eigen mening en gevoel het allerbelangrijkst vinden, ver verheven boven de mening en gevoelens van anderen. Maar dat politici hieraan meedoen is dom en uiteindelijk gevaarlijk voor diezelfde politiek.

Waarom?

Ieder land moet worden bestuurd. Anders dan velen denken is dat niet hetzelfde als bijvoorbeeld het leiden van een bedrijf of een huishouden. Besluiten die nu worden gemaakt hebben gevolgen tot in lengte van decennia. Besluiten leiden vaak tot wetgeving waarna iedereen met diezelfde wetgeving te maken krijgt. Besturen betekent ook dat er inclusief moet worden gedacht: met iedere inwoner van Nederland moet rekening worden gehouden. Je kunt het wel anders willen maar het kan niet anders. Althans, als je niet wilt vervallen in een samenleving met officieel benoemde tweederangs burgers, zoals de PVV wil. Als je dat doet glij je af naar een populistische dictatuur.

Politici moeten dus rekening houden met diegenen die zij niet per sé vertegenwoordigen. De regering moet dat zelfs altijd, iedere dag weer ómdat zij er zijn voor iedereen.

Sterker nog, na iedere verkiezing zullen politici moeten samenwerken om een regering te vormen en om wetten aangenomen te krijgen. Iedere politicus die democraat is weet dat en zal daar ook op aansturen. Zo werkt het, zo komt een samenleving tot stand. Samen leven betekent samen er uitkomen en een beetje naar elkaar opschuiven.

Waardoor graven politici hun eigen graf? Door mee te blèren met het populisme (CDA: nee is nee in het referendum, ook al denken wij er zelf heel anders over) en hun toonhoogte over te nemen (“pleur op”) suggereer je dat de simpele oplossing bestaat én dat jij er voor gaat zorgen. Er komen verkiezingen aan en dus zal dit geblèr toenemen is mijn voorspelling.

De dag na de verkiezingen gebeurt er direct iets anders. Standpunten worden afgezwakt, men gaat elkaar opzoeken om een coalitie te vormen en alle beloftes blijken niets waard. De mensen raken verder teleurgesteld. De populisten stijgen in de peilingen, de gevestigde politiek gaat weer stevige dingen vinden tegen de tijd dat er verkiezingen komen en daar gaan we weer.

Hoe kunnen politici dit graven van hun eigen graf stoppen?

Door leiderschap te tonen. Door gewoon te zeggen: jongens het referendum was raadgevend, dank voor de raad maar we doen er niets mee. Door niet meer pleur op te roepen maar door helder uit te leggen dat al die Jihadgangers Nederlanders zijn en dat daar het strafrecht voor geldt. Dat er een wetsvoorstel wordt ingediend om die Jihadisten het Nederlanderschap af te nemen. Dat het aanvaarden van zo’n voorstel lang gaat duren. Dat dat zo moet omdat we in een rechtsstaat leven.

Door bij ieder voorstel vanuit populistische hoek te vragen: hoe moet dat dan gebeuren? Hoe past dat binnen de wet? Hoe wilt u dat betalen en welke andere keuzes maakt u dan? Hoe wilt u dat uitleggen aan iedereen die het betreft? Et cetera.

Ik vind dat er geen enkele rekening moet worden gehouden met makkelijk gepraat vanuit de onderbuik. Altijd mag worden gevraagd naar feitelijke onderbouwing van de analyse én de uitwerking. Mensen gaan dat dodelijk saai vinden en zullen het wantrouwen. “Zie je wel dat er geen rekening wordt gehouden met mijn mening”. Het zal zeker gebeuren.

Politiek geen beter land dan een saai land. Voor opwinding verhuize men naar Venezuela, een buurland. Of Syrië. Of 80% ergens op de wereld. Nooit saai, maar totaal onleefbaar naar onze maatstaven.

Veel geluk.