Het zou zo maar kunnen dat de Britten komende week stemmen voor een Brexit. Met aandacht heb ik de campagnes gevolgd, in het VK maar ook hier in de krant en op Twitter. Beide kampen gebruiken sterke beelden om hun argumenten kracht bij te zetten en beide kampen beschuldigen elkaar van leugens, bedrog en bangmakerij. Zal dus wel ergens een kern van waarheid inzitten denk ik dan.
En net als hier in Nederland en in andere landen is de toon in de politiek en van de campagne hard en ongenuanceerd. Als politici zich bedienen van de taal van de straat, zal de straat voelen macht te hebben. Woorden zijn daden en daden worden opgeroepen door woorden. Dat is in Engeland zo, dat is ook zo in Nederland.
(De moord afgelopen week op Jo Cox is een absoluut dieptepunt. Wat de moordenaar ook bewogen heeft, zij was vooral bekend van haar pro-EU standpunt en haar positieve houding ten opzichte van immigratie. Zeggen dat die moord niets daarmee te maken heeft is óf wegkijken óf hopeloos naïef. Alles heeft met alles te maken.)
Maar goed, het wordt dus eventueel een Brexit. Als dat zo is dan is het wachten op het volgende land dat uit de EU wil. Mijn inschatting is dat dat wel eens Nederland zou kunnen zijn. Nederland immers herbergt een van ’s werelds topintellectuelen, Baudet, en die wil niets liever dan uit de EU. Waarom overigens is mij nooit helemaal duidelijk maar waarschijnlijk kan ik zijn tempo en complexiteit van denken niet bijbenen. Dus laat ik het maar zo.
Waarom is een Brexit een slecht idee?
De EU is ontstaan uit een diep verlangen naar een toekomst zonder oorlog. Na drie grote oorlogen in Europa waren de mensen in 1945 oorlogsmoe en de leiders wilden een vreedzaam Europa. De enige manier om dat voor elkaar te krijgen is te zorgen dat men gemeenschappelijke belangen krijgt. Gemeenschappelijk over grenzen heen en dus niet per land. Als het grote gemeenschappelijke belang vrede is, dan is een voorwaarde daarvoor dat je economische belangen deelt, militaire belangen, sociale belangen et cetera. Dat is de EEG en later de EU geworden. Een formeel systeem van samenwerking waarin belangen worden behartigd, uitgeruild en uiteindelijk gemeenschappelijk worden gemaakt. Een deel van je autonomie als land lever je in. Je krijgt daar vrede, stabiliteit en voorspelbaarheid voor terug. Saaiheid zelfs. Politieke saaiheid is het hoogste ideaal.
Churchill zei in 1946 dat een voorwaarde voor een EU is dat binnen Europa iedereen zich Europeaan moet noemen en zich zo gaan gedragen “voor zover ze politieke macht, invloed of vrijheid bezitten”. En daar steekt volgens mij de grootste angel in de EU. De gemiddelde burger heeft niet meer het gevoel macht of invloed te hebben. Wel vrijheid overigens. Dat hij vergeten is waaraan we die vrijheid danken doet er nu even niet toe.
Een Brexit is een slecht idee omdat het voorbijgaat aan de kern: het gesprek over de taken van de EU en de mate van soevereiniteit van iedere lidstaat. Als mensen weer het gevoel hebben iets te zeggen te hebben over hun eigen leven én tegelijkertijd weten dat je ook zeggenschap moet inleveren voor een rustig vreedzaam bestaan, dán heeft de EU weer kans van slagen. Een Brexit is het verwend weglopen voor je eigen verantwoordelijkheid. Een Brexit is dom en onbezonnen omdat het totaal blind is voor de geschiedenis.
De EU-lidstaten moeten weten dat zij meer legitimiteit moeten creëren. Dat weten ze ook want dit is trending topic in Brussel. Dat doe je door diep in te grijpen in een aantal zaken. Symbolisch: geen reizend circus meer tussen Brussel, Luxemburg en Straatsburg maar gewoon op één plek nog zitten. Inhoudelijk door zich alleen nog bezig te houden met vrede, economie, milieu en immigratie en verder niets. Een slanke, sterke, zelfbewuste EU waar het parlement -en dus ieder land- de baas is. En dat dan ook altijd uitdragen in heldere bewoordingen.
Geen NEXIT dus in de toekomst, geen BREXIT nu.
Ik wil leven in een politiek enorm saai Europa, als Europeaan en als Nederlander.
