Aan de wijk Zuilen in Utrecht bewaar ik goede herinneringen. Daar, óp Zuilen, heb ik de eerste 18 jaar van mijn leven doorgebracht. Ik rij er zo af en toe nog eens door en dan valt mij op hoe klein het huis was waarin ik ben grootgebracht. In mijn herinnering woonden wij in een kasteel.
Zo af en toe was de straat opengebroken voor rioleringswerkzaamheden. Wij speelden dan in de gegraven gaten tussen de buizen. Met de klinkers maakten we een burcht. In ons deel van de straat woonde één buurman met een auto. Het was in de jaren 60 van de vorige eeuw. Iedereen kende elkaar van haver tot gort en iedereen had een bijnaam. Mijn vader, oud bokser en lang, was de reus. Aan de overkant woonde een echtpaar dat beiden klein van stuk was, en dus heetten zij ‘kop en kont’. Er was een buurvrouw die gekte kreeg in haar hoofd als de blaadjes óf aan de bomen kwamen óf er weer afvielen. En ’s zomers zat iedereen op straat te vieren dat het weer perfect was. Bij een borrel teveel kwam er ruzie maar na een half uur zat iedereen weer met elkaar te drinken.
Jaren waar ik met een goed gevoel op terugkijk. Een knus soort geborgenheid met zo af en toe een rauw randje.
Uit iedere brievenbus hing een touwtje.
Inmiddels ziet de wereld er heel anders uit. Families wonen niet meer dicht bij elkaar in de buurt. Iedereen heeft een of meer auto’s en als er al werkzaamheden zijn in de wijk dan staan er grote hekken omheen en ’s nachts is er beveiliging.
De wereld is veel groter en ook anoniemer geworden.
Er hangen geen touwtjes meer uit brievenbussen. En daar wordt soms met weemoed op teruggekeken. Dat touwtje stond ook voor elkaar kennen en elkaar vertrouwen. Stond voor sociale cohesie én sociale controle. En het lijkt erop dat al die dingen ergens in de loop der tijd zijn verloren gegaan. Maar is dat ook zo?
Ik denk van niet. Ik weet ook wel dat de wereld veranderd is. Dat gebeurt nu eenmaal. En ik weet ook dat mijn herinneringen vertekend zijn door nostalgie. Dat die werkelijkheid anders was. Kleiner vooral. Mijn leven speelde zich toen af in mijn buurt en nu in de grote wereld. Via televisie en internet ben ik verbonden met de grote wereld. Van Nederland tot aan welk land of welke stad ook. En via social, Facebook en Twitter, ben ik verbonden met heel veel individuen. Mijn wereld is misschien wat anoniemer maar tegelijkertijd ook veel rijker en vooral groter geworden.
En voor iedereen die denkt dat het touwtje uit de brievenbus verleden tijd is: kijk nog eens heel goed! Dat touwtje is er nog steeds maar het ziet er totaal anders uit. Dankzij de zegeningen der techniek kun je je huis nu aansluiten op al je familie en vrienden. Je hebt internet en wifi nodig en dan kun je aan de gang!
Ik snap alle mensen met nostalgie best overigens. De wereld was overzichtelijk en bekend. Tegelijkertijd stonden we toentertijd ook redelijk stil. Hoe anders is dat nu. We staan er niet meer bij stil dat we met onze auto overal komen. Dat we live kunnen zien wat er in andere landen gebeurt. Dat we dankzij technologie veel langer leven. Dat we met onze smartphone de hele dag online zijn en dat ook nog eens leuk vinden. We staan er niet eens bij stil dat we onze persoonlijke veiligheid geheel online en via internet kunnen regelen, simpel, goedkoop en zeker. Via een app jouw familie en vrienden voor jouw huis en jouw veiligheid laten zorgen als jij er even niet bent. Omdat je op vakantie bent, uit eten of even naar de bioscoop. Simpel en makkelijk te bedienen. De wereld mag dan wel groot lijken maar mensen die om je geven zijn altijd dichtbij. En met Homies breng je ze nog dichterbij.
Het touwtje uit de deur anno 2018 heet Homies.
Dick Koopman 