Stel je voor dat je partner ’s morgens tegen je zegt dat hij je niet vertrouwt, dat hij al een hele tijd helemaal klaar met je is en dat hij je eigenlijk verschrikkelijk vindt. Dat zal inslaan als een bom, lijkt mij. ’s Avonds komt hij thuis uit zijn werk en vertelt je hoe heerlijk je altijd kookt, hoe lief je bent, hoe hij blij is dat hij nou juist met jou getrouwd is en dat hij tot over zijn oren verliefd is op je. En dat de buurvrouw je woorden heeft verdraaid.

De volgende dag heeft hij het over dat feestje voor zijn verjaardag waar nog geen tien vrienden kwamen. ‘Het grootste feest ooit’ zegt hij. Als hij om zich heen keek zag hij alleen maar vrienden en de tafel zat ook vol. Je sputtert wat, dat veel zich hadden afgemeld. Hij wuift dat boos weg. Alsof je niet wilt dat hij een goed feest had. Dat je het hem niet gunt.

De dag erop loopt hij met hout te slepen. ‘Wat ga je doen?’, vraag je. ‘Een schutting bouwen tussen ons en de buren. Ik vertrouw ze niet en voor je het weet staan ze in onze tuin en willen meedoen met de BBQ.’

Voer voor psychologen zou je denken. De kans dat je zo’n partner blijft vertrouwen en liefhebben is niet groot. Sterker nog, ik schat zo in dat je, al dan niet in stilte, werkt aan je scheiding. Leven met een gek is moeilijk, zo niet onmogelijk.

Dat een man die ressentiment en wantrouwen tot kunst heeft verheven tot president is gekozen, zegt wat over de VS. Toch het land met een oeroude democratie, met checks and balances, met een journalistieke traditie waar we in Europa een puntje aan kunnen zuigen en een land ook met altijd een president voor iedere Amerikaan. Of het nu een democraat of een republikein was, eenmaal gekozen wist de president mensen te verbinden en in ieder geval niet uit te sluiten.

Trump zit er heel anders in. De wereld is voor hem heel simpel: je bent vóór hem en anders ben je tegen hem. Zijn ressentiment en narcisme zet hij om in beleid. Diegenen die dachten dat hij anders zou zijn, eenmaal aan de macht, vergissen zich. Hij zal dit blijven doen tot zijn laatste dag als president. Diegenen, ook hier in Europa en in Nederland, die vol bewondering kijken hoe er nu een man is die doet wat hij zegt, gaan voorbij aan wat hij zegt en zien alleen maar het doen. Luister goed naar zijn leugens en verdraaiingen en vraag je af of je met zo’n man zou kunnen leven. Ik heb een flauw vermoeden.

Feit is ook dat de VS een totaal gespleten land is en dat deze president daar het gevolg van is. Dat veel, heel veel mensen klaar waren met Washington en de gevestigde orde. Feit is ook dat Trump duidelijk maakt dat hij er niet is voor iedereen die niet op hem gestemd heeft. Die kunnen de pot op, worden afgeserveerd of achter een muur gezet. Dat gedrag zal de VS nog veel meer splijten en wat er over zal blijven is een land waarin wantrouwen regel wordt. Zo’n neurotische samenleving, die ook in ons land zichtbaar maar niet dominant is, is te vergelijken met een open inrichting. Je mag naar buiten, de straat op maar ontsnappen is niet mogelijk. De burgers van de VS en wij ook, zullen het ermee moeten doen.

Trump is een feit. De inrichting ook.