Dat politici een nogal fluïde relatie met feiten hebben is bekend. Iedereen die dit ontkent heeft zitten pitten. Van economische resultaten tot aan verkiezingsuitslagen, iedere politicus haalt er geheel volgens het cafétariamodel uit wat passend is en laat de rest liggen.

Framen van feiten

Politici weten dat feiten nooit duidelijke feiten zijn. Feiten die wel duidelijk zijn, zoals ‘dat is een rode auto’ zijn politiek niet interessant. Feiten die te maken hebben met de samenleving, de economie, het klimaat, de vluchtelingeninstroom, het onderwijs et cetera zijn politiek wel interessant. Als bijvoorbeeld blijkt dat het aantal vluchtelingen in Nederland stijgt dan zal de ene politicus erop wijzen dat de instroom in de jaren 90 veel hoger was. De andere politicus zal erop wijzen dat dit slechts de voorbode is van een tsunami van miljoenen vluchtelingen.

Hoe het werkt is simpel. Je neemt een feit en je betwist dat feit in het geheel niet. Wat je wel doet is dat feit in een bepaalde context plaatsen.

Dit effect, het framen van feiten is oud, stokoud en zal nooit veranderen. Liegen is ook van alle tijden.

Liegende politici

Lang geleden is een CDA politicus gevallen over een leugen. Dat was in mijn leven de eerste keer dat ik bewust keek naar een liegende politicus: Aantjes. Er was een feit opgedoken dat hij tijdens de oorlog in dienst van de Duitse SS was geweest en daarover had hij gezwegen. Later moest hij toegeven dat het klopte en trad af.

Dat zwijgen en dat beetje draaien schokte de samenleving en het gezin waar ik opgroeide. Wij gingen er vanuit dat politici niet logen. Naïef wellicht maar zeker een mooi uitgangspunt. Opeens moesten we aan de realiteit wennen dat ook politici liegen als het erop aankomt.

Recent is daar Tichelaar bijgekomen. Het was niet alleen dom van hem om zijn schoonzus een opdracht vanuit de provincie te geven maar het glashard ontkennen dat hij daarbij betrokken was sloeg echt alles. Dan kun je niet meer in je functie blijven. Simpel als wat.

Het goede nieuws hier is overigens wel dat uiteindelijk ons systeem een zelfreinigend vermogen heeft waardoor leugenaars ontmaskerd worden.

Naast draaiende, framende en liegende politici is er iets nieuws bijgekomen: verzinnende politici.

Verzinnende politici

Een nieuw fenomeen is het verzinnen van dingen, dingen vooral die bij nader inzien niet kloppen. Het gaat hier dus niet om het framen van een feit in jouw voordeel of gewoon platweg liegen maar om uitspraken de wereld in te slingeren en te hopen dat mensen dat dan ook geloven. Ik heb het donkerbruine vermoeden dat heel veel mensen de onzin ook nog eens echt geloven. Daarover zo meer. Laat ik eerst een paar recente voorbeelden geven.

DENK verzint dat in Nederlandse ziekenhuizen bij oudere allochtone patiënten eerder de stekker eruit wordt getrokken. Dat is pure nonsens en de brenger van dit nieuws is een slecht mens. Zoveel kwaadwillendheid is stuitend. Ik vrees echter dat zijn, Kuzu, doelgroep toch angstig wordt en denkt ‘waar rook is, is vuur’.  Dit zal zeker tot meer stemmen leiden.

Baudet van Forum voor Democratie vindt het CPB achterhaald omdat de hele gedachte van een centraal geleide economie ouderwets is. Deze zelfverklaarde intellectueel snapt niet eens dat zo’n economie in Nederland niet bestaat én dat het CPB centraal is omdat daar alle (macro) economische cijfers terechtkomen. En toch, ondanks dit soort onnozelheid heeft FvD aanhangers.

50Plus gelooft de demografische cijfers van het CBS niet, want zij hebben een blog gelezen waarin iets anders wordt beweerd. Tja. 50Plus heeft toch al een wat vermoeide relatie met feiten maar het CBS vertrouwen zij totaal niet. En dan lees je ergens iets anders, et voilá, je hebt gewoon andere feiten. Ook 50Plus heeft aanhangers, hoewel dat er wat minder lijken te worden naarmate Henk Krol vaker op tv verschijnt.

VNL bij monde van Jan Roos verklaart dat op de Hogeschool van Amsterdam de kerstbomen zijn verdwenen en dat dat een voorbeeld van islamisering is. Het bleek een compleet broodje aapverhaal te zijn dat al heel snel ontmaskerd werd. Ook VNL heeft aanhang.

Als laatste de PVV. In een interview op de Duitse tv zei Wilders dat Fortuyn door een radicale moslim is vermoord. Dat is nonsens. Ook die nonsens werd heel snel duidelijk en er kwam nog een slap verhaal van vergissen is menselijk achteraan. Dat juist Wilders de enige duidelijke radicale-moslimmoord in Nederland niet kon plaatsen is een beetje triest. You have one job denk ik dan. Toch heeft de PVV veel aanhang.

We worden beduveld en we vinden het heerlijk

Wat opvalt in mijn lijstje is dat het, op de PVV na, nieuwe partijen betreft. Blijkbaar vinden zij geen steun voor hun ideeën in de werkelijkheid en dus maken zij een alternatieve werkelijkheid. Dat is verontrustend. Verontrustender nog vind ik dat zij aanhang hebben. Aanhang die alles wegwuift of afdoet als “kritiek van linkse goedmensen en wegkijkers”. Laat duidelijk zijn dat ik graag wegkijk van onzin omdat feiten, échte feiten, veel belangrijker en echter zijn. Ieder land krijgt de politici die het verdient en blijkbaar verdienen wij verzinnende politici.

We wachten 15 maart af.