De wereld gaat ten onder! Het einde der tijden naart en het is allang niet meer vijf voor twaalf maar een seconde of 15 of zo. De ijskappen smelten, wij allen gaan verdrinken tenzij we vooraf al gestikt zijn in de fijnstof en de walmen van houtkachels. Er moeten minder koeien komen en die er dan nog zijn worden gaargestoofd op inductie in een door een warmtepomp verwarmde keuken.
Als ik de krant lees, naar de radio luister en om me heen kijk leef ik in een wereld die reddeloos verloren is. Als er maatregelen tegen wat dan ook worden afgekondigd dan zijn die standaard eigenlijk te laat. En te weinig. Het is kommer en kwel. Na miljarden jaren is onze aardkloot op, en des dagen zat. De stervende glimlacht nog af en toe boven een bord soep maar weet dat het erop zit. We gaan ten onder.
Ik ga hier geen ontkenning van welk probleem dan ook neerschrijven. Het klimaat verandert, de zeeën zijn vervuild, gletsjers smelten en er is fijnstof. Het is allemaal waar.
Wat ook waar is, is dat er een hele batterij mensen is die zwelgen in het onheil. Discussies op de radio (ik luister heel veel radio) lopen meestal uit op een enorme welles-nietes patstelling. De paniekologen hebben meestal de overhand. En zelfs als zij gelijk hebben, wat ik niet kan betwisten, dan gaan discussies gepaard met een morele component die ik stuitend vind. Als je activist bent heb je altijd een moreel streepje voor op de rest.
Neem de Oostvaardersplassen. De discussie daarover kent zijn weerga niet. Bijvoerders die balen hooi inclusief het binddraad over de hekken gooien en vervolgens de boswachters bedreigen. Dat gaat niet alleen over het feit dat er beesten doodgaan, dat gebeurt nu eenmaal, het gaat vooral over een moreel oordeel. Die boswachters zijn slechte mensen, Staatsbosbeheer is een slechte organisatie en de actievoerders zijn goed.
Eigenlijk is precies dat wat mij altijd alarmeert. Als een inhoudelijke discussie een morele lading krijgt. Dat er goede en slechte mensen zijn. Dat er mensen aan de goede en mensen aan de foute kant van de geschiedenis staan.
Nu zijn er omstandigheden waarin dat ook wel eens waar zou kunnen zijn. De NSB’ers in WO2 stonden aan de verkeerde kant. Verraders die ondergedoken Joden aanbrachten ook. In extreme omstandigheden waar rechten van mensen flagrant worden geschonden kun je een scheidslijn aanbrengen. De discussies die momenteel in Nederland heersen geldt dat niet voor. Het gaat over belangrijke maar niet over essentiële of levensbedreigende zaken. “Leven en dood” is een ander domein.
Wij mensen, wij individuen en wij mensheid zijn niet reddeloos verloren. Als we met elkaar met een open geest praten over problemen, dan is het duidelijk dat niemand wil dat de wereld ten onder gaat, niemand wil dat beesten zomaar sterven, niemand wil dat het poolijs smelt, niemand een slecht leven wil, enzovoort. Over het meeste zijn wij, als we kijken naar het doel, het met elkaar wel eens. De weg er naartoe varieert sterk, kan zelfs te maken hebben met een verschillend ethisch perspectief, maar heeft niets van doen met goed of slecht.
Reddeloos verloren zijn wij pas dan als hyperactieve activisten de discussie kapen, een podium krijgen en aan het langste eind trekken.
Fundamentalisme gaat altijd gepaard met doofheid.
