De discussie over Zwarte Piet gaat al lang niet meer over het eventuele achterhaalde karakter van een feest. Ik kan begrip opbrengen voor mensen en hun gevoelens. Ook kan ik begrip opbrengen voor een wereld die verandert en waar we in mee moeten gaan. Geen probleem. Tradities veranderen godzijdank en mensen ook. Palingtrekken doen we ook al heel lang niet meer en niemand die het mist.

Er is iets anders waar ik geen begrip voor kan opbrengen en dat is wat ik de terreur van het individu noem. Wat bedoel ik?

Meer en meer leven we in een wereld waarin (vermeende) slachtoffers een bepalende rol krijgen in het publieke debat. Als er iemand is die ergens aanstoot aan neemt dan moeten we dat niet alleen serieus nemen. Nee, dan moeten we daar rekening mee houden en de boel aanpassen. Mensen eisen een plek op die buiten proportie is. Als je verlangt dat de meerderheid altijd rekening houdt met de kleinst mogelijke minderheid, het individu, dan ontstaat er een scheve maatschappij. Er kan namelijk altijd een nieuwe minderheid opdoemen. En als de meetlat voor minderheid het individu is dan is er altijd iemand die eist dat de wereld zich aanpast.

Deze ontwikkeling is begonnen in de jaren 70 van de vorige eeuw toen het idee ontstond dat alles moet kunnen. Als iemand iets wil en het leuk vindt waarom zou je dat dan niet toestaan? Klinkt als een logisch idee. Als ik het leuk vind om paarsgeverfd over straat te gaan, dan moet dat ook kunnen. Er ontstond een wereld van vrijheid. Een vrijheid die positief uitpakte: de mens kon zich ontplooien. Er ontstonden nieuwe kunst, nieuwe muziek, nieuwe vormen van samenleven. De mens werd bevrijd uit de burgerlijke monotonie van de jaren 50 en 60.

Zo bevrijd zelfs dat uiteindelijk ik, als individu, kon doen en laten wat ik wilde. Daar was niks mis mee. Het leidde tot een tolerante samenleving waar men de lol van anderszijn in zag. Tolerantie of misschien wel onverschilligheid. Men liet elkaar met rust. Men was open voor nieuwe dingen.

Dat is nu echt anders. De gekwetste mens is opgestaan. De gekwetste mens wil niet dat hij met rust gelaten worden, hij wil dat anderen zijn kwetsuur wegnemen. Hij wil dat anderen rekening met hem houden, hun gedrag aanpassen, hun gewoontes aanpassen zodat de kwetsuur verdwijnt. Hij vraagt niet om begrip, hij eist op hoge toon actie.

In de VS is dit al tot het absurde doorgetrokken. In “The coddling of the American Mind” is te lezen hoe boeken worden voorzien van zogenaamde Trigger warnings. Zie het een beetje als de goedbedoelde leeftijdsindicaties bij films. Bij 18+ weet je dat er sex in een film voorkomt. Trigger warnings gaan veel verder. Hier beslissen mensen dat iemand ooit misschien, wellicht gekwetst kan worden door een bepaalde uiting. Zo’n boek of uiting wordt dan voorzien van een trigger warning. Dit is uiteindelijk grenzeloos. Er is werkelijk altijd wel iemand die zich gekwetst voelt door iets, zodat uiteindelijk het aantal trigger warnings oneindig wordt. En daarmee dus krachteloos.

Wat gebeurt is heel simpel: als we aanvaarden dat ieder van ons het middelpunt van het heelal is én we gaan er van uit dat we ieder mogelijk leed moeten voorkomen dan leven we in een totaal neurotische maatschappij waarin iedereen op zijn tenen loopt.

En waar is het einde? En wie beslist dat?

Stel dat ik rekening hou met de tegenstanders van Zwarte Piet, wat ik ook doe want zoveel maakt het nou ook weer niet uit om iets te veranderen. Word ik dan niet potentieel gekwetst door hun gebrek aan compassie met mij vanwege mijn prachtige kinderjaren? En hoe gaan we daar uit komen? Krijgt dan de Regenboogpiet een trigger warning voor mij en mensen met dezelfde mooie jeugd? Moet ik me dan gekwetst voelen en in actie komen? Op Facebook gaat al een petitie rond, de zoveelste, van gekwetste mensen die Zwarte Piet willen neerzetten als erkend cultureel erfgoed. Zwarte Piet! We hebben echt niets te doen hier in Nederland.

De oplossing.

Neem jezelf niet zo serieus. Leef het leven met volle teugen. Weet dat anderen anders zijn. Hou je aan de algemeen geldende spelregels van bijvoorbeeld elkaar met rust laten. Schik een beetje in als zaken achterhaald zijn in een veranderende wereld. Als individu ben je in de privésfeer heel belangrijk, in de publieke ruimte al een stuk minder. En stop ermee andersdenkenden als moreel slecht af te schilderen. Dat zijn zij niet. Zij denken gewoon anders. Stop met je zin door te drijven. Het is jouw zin. Niet de mijne.

Stop er dus gewoon mee. Ik wil rekening houden met anderen maar ik weiger op mijn tenen te lopen.