Na mijn vorige blog vroeg een vriend van me waarom tradities verdwijnen. Hij schreef ‘oude tradities zijn hun betekenis kwijt. Om iets in stand te houden moet het nog leven. Iets zonder betekenis leeft niet.’ En dat is helemaal juist, beste Lloyd.

Het roept wel een vraag bij me op, namelijk wat er eerst komt: het leven van een traditie of het in stand houden door mensen. Ik denk het laatste. Een voorbeeld. Twintig jaar geleden was ik in Spanje, in Andalusië. Het was mei, Mariamaand. In grote optochten werden beelden van Maria door de dorpen gedragen door Hermandades, broederschappen. Dat ging gepaard met veel muziek, aanbidding, bewierroking, huilen, struikelen, kaarslicht en wat ook. Een hele happening door vrome katholieken. Alles, werkelijk álles had betekenis. Het moment van het uitdragen uit de kerk, het tempo, de liederen, zelfs het gehuil. De lucht was zwanger van een Middeleeuws hermetische geloofsopvatting.

Wat de mensen deden was in de voetsporen treden van eeuwen. Van  hun voorvaderen in de hoop dat hen die na hen komen hetzelfde zouden doen. Er was geen traditie buiten de mensen, de mensen zijn de traditie. Dat is de kern van waar het om gaat. De mensen zíjn de traditie.

Toen ik ter wereld kwam was er de taal Nederlands die ik ben gaan spreken. Na mijn dood is die taal er nog steeds. Zonder mij, en zonder allen die haar spreken, is er geen taal. De mens ís de taal, terwijl de taal los staat van de mens.

Als wij dus tradities betekenisloos maken zullen zij verdwijnen. Dat gebeurt niet buiten ons om maar dankzij ons.

Een mooie katholieke traditie, gewoonte, is het branden van een kaarsje in de kerk. Een traditie waar ik aan hecht. Ik laat in Frankrijk altijd, iedere dag weer opnieuw, een brandend kaarsje achter als teken van mijn aanwezigheid. Maar ook als teken van mijn aandacht voor iemand. Die kaarsjes staan daar door mij. Maar ook door mijn zoon. Er staan altijd meer kaarsjes, van mensen die  ik niet ken. Iedere dag worden er kaarsjes opgestoken en altijd is er een plek voor. Met van die onhandige beugeltjes die niet meegeven. Omdat wij dat allen altijd doen, blijft de infrastructuur om dat te doen overeind. Er is een kerk, er zijn van die plateaus waarop kaarsen passen, er zijn kaarsen en er is een busje voor het geld. Stel je eens voor dat niemand meer kaarsjes opsteekt.

Op het moment dat mensen stoppen met tradities verdwijnt ook langzaam de infrastructuur voor die tradities. Die wordt niet meer onderhouden. Waardoor minder mensen die tradities in stand houden en die dus zullen langzaam uitdoven.

Kerken sluiten en afbreken is afbraak van infrastructuur. De mensen die zo tekeer gaan tegen bijvoorbeeld de invoering van een nationale suikerfeestdag houden zelf hun eigen christelijke infrastructuur niet in stand. Je kunt niet én tegen de islam zijn omdat ‘onze dagen dan verdwijnen’, én zelf niets aan die dagen doen. En nee, dan is het niet voldoende bijvoorbeeld Pinksteren te zien als een vrij weekeinde. Dan zul je moeten beseffen wat Pinksteren is. En Pasen. En Kerst. Dan zul je kaarsjes moeten branden omdat je een lichtje achterlaat. Dat hóeft overigens niet. Er is geen enkele plicht.

Het is niet het een of het ander. Ieder mens is vrij om iedere traditie te laten voor wat die is. Maar klaag niet over de gevolgen. Je kunt niet stoppen met Nederlands praten en dan klagen over het feit dat er weinig Nederlands tegen je gesproken wordt. Ieder individu kan gebruik maken van de infrastructuur en houdt die in stand. Of niet.

Hou het klein en denk aan de tradities in je gezin. Die bestaan dankzij ieder lid van het gezin. En zelfs als je als vader op een dag dood bent, leven tradities voort. Ik doe dingen die mijn vader deed, bijvoorbeeld iedere dag voor iedereen het ontbijt klaarmaken. Als ik ermee stop dan houdt zo’n kleine traditie op te bestaan.

Als je niet van je verleden houdt dan is de toekomst erg schraal. Mensen hebben structuur nodig, die er al was voordat jij er was, maar de structuur verdwijnt zonder mensen. Als de mens de leefwereld niet onderhoudt dan zal die plaatsmaken voor een andere. En dan niet klagen. Het lag aan jezelf.

Wij Nederlanders verwaarlozen iedere traditie.